اصغر عزیزی در نشست روایت ناگفته‌های روزهای نخست تبادل اسرا گفت: بسیاری از آزادگان حتی نتوانستند برای خانواده‌های خود از سختی‌های دوران اسارت بگویند، چون قابل گفتن نبود.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، نشست
«روایت ناگفته‌های روزهای نخست تبادل اسرا» به مناسبت سالروز ورود آزادگان
سرافراز به میهن، توسط مؤسسه پیام آزادگان و مشارکت مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، در موزه ملی دفاع مقدس برگزار شد. در این نشست که مسئولان وقت کمیسیون تبادل اسرا و جمعی از
آزادگان سرافراز حضور داشتند، خاطرات دست اول از روزهای
ابتدایی تبادل اسرای جنگ روایت شد.
اصغر عزیزی، عضو کمیسیون اداره اسرای جنگی در سال ۱۳۶۹، در این برنامه در روایتی از روند تبادل اسرا به دشواری‌ها، جزئیات و اقدامات گسترده‌ای اشاره کرد که در جریان بازگشت آزادگان به میهن اسلامی انجام شد.
او ابتدا به شرایط پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ در تیرماه ۱۳۶۷ اشاره کرد و گفت: «ایران قطعنامه را پذیرفت اما تا اجرای کامل آن و رسیدن به مرحله تبادل اسرا دو سال طول کشید. در این مدت چندین مرحله بررسی و آماده‌سازی انجام شد؛ از بررسی مسیرهای ارتباطی گرفته تا تأمین امنیت منطقه‌ای و پشتیبانی لجستیکی.»
بازسازی مسیرهای ویران‌شده
به گفته عزیزی، جاده‌های منتهی به مرز خسروی در آن زمان به‌شدت تخریب شده بود: «از قصرشیرین تا خسروی حدود ۲۵ پل منهدم شده بود. جاده‌ها با توپ و خمپاره آسیب‌دیده و پر از چاله بود، به‌طوری‌که عبور اتوبوس‌های حامل آزادگان تقریباً غیرممکن می‌نمود. در مدت کوتاهی نیروهای ما این مسیر را پاکسازی و آماده کردند.»
او افزود: «کرمانشاه بزرگ‌ترین خدمات را در این جریان ارائه داد؛ از تدارکات و آماده‌سازی جاده‌ها تا تأمین امنیت لشکرها که باید در منطقه مستقر می‌شدند. هر بخش وظیفه سنگینی برعهده داشت.»
شرایط مرز خسروی
عزیزی درباره وضعیت مرز خسروی گفت: «خسروی در آن زمان جز یک خیابان باریک چیزی نداشت و امنیت بسیار ضعیف بود. منطقه آلوده به مین و مهمات عمل‌نکرده بود. حتی فرمانده لشکر کرمانشاه با محافظش وقتی برای بررسی آمد، مورد تهدید قرار گرفت. با وجود همه این‌ها، منطقه پاکسازی شد و ظرف حدود ۲۸ تا ۲۹ روز همه مقدمات آماده گردید.»
او افزود: «در خود نقطه مرزی خسروی تا خط اصلی مرز یک کیلومتر فاصله بود. برای همین محوطه‌ای آماده کردیم که اتوبوس‌های عراقی بتوانند وارد خاک ما شوند و آزادگان را تحویل دهند.»
روند تبادل و مصاحبه با اسرا
این عضو کمیسیون اداره اسرا تصریح کرد: «طبق قوانین بین‌المللی، با هر اسیر باید مصاحبه انفرادی می‌شد تا مشخص شود آیا مایل است به کشور خود بازگردد یا خیر. اگر نمی‌خواست، صلیب سرخ مسئولیت پیدا می‌کرد. این کار بسیار زمان‌بر بود؛ حداقل برای هر ۵۰ نفر باید یک تیم مصاحبه‌کننده فعال می‌بود.»
او اضافه کرد: «در روز نخست، شرایط بسیار ابتدایی و نامناسب بود؛ چادرها و امکانات وضعیت خوبی نداشتند و اسرا در گرمای سوزان تابستان عراق، پس از ساعت‌ها طی مسیر، در همان چادرهای نامناسب در مرز توسط عراقی‌ها نگهداری می‌شدند که این موضوع اعتراض ما را به دنبال داشت. در پی این اعتراض، محوطه پاکسازی شد و اتوبوس‌ها آماده گردید تا روند تبادل، مستقیم از اتوبوس به اتوبوس و بدون توقف در چادر، به‌صورت منظم ادامه یابد.»
ظرفیت روزانه و جزئیات مبادله
عزیزی با اشاره به ظرفیت تبادل روزانه گفت: «طبق توافق، روزانه حدود هزار نفر مبادله می‌شدند. یک روز عراق ۹۹۹ نفر را تحویل داد و ما هم همان تعداد را به آن‌ها اعلام کردیم. پس از آنکه یک نفر دیگر را آوردند و تعداد اسرای دریافتی ما تکمیل شد، خودم یک اسیر عراقی را سوار اتوبوس کردم و به آن‌ها تحویل دادم تا آمار انتقالی ما هم کامل شود.»
او همچنین توضیح داد: «تفاوت شرایط ایران و عراق این بود که عراق اسیران ایرانی را در اردوگاه‌های نزدیک نگه می‌داشت، در حالی‌که اسرای عراقی در شهرهای مختلف ایران پراکنده بودندو همین امر انتقال و سازماندهی آن‌ها را دشوارتر می‌کرد.»
نقش دستگاه‌ها و مدیریت ملی
به گفته وی، مدیریت فرهنگی و تفکیکی بر عهده آقای رضایی بود، مسائل پزشکی با دکتر کرباسچی هماهنگ می‌شد و آقای برهانی مسئولیت استقرار در مرز خسروی را بر عهده داشت. همچنین شهید نظران و مجموعه‌ای از برادران در تهران هماهنگی‌های اصلی را انجام می‌دادند.
عزیزی گفت: «استانداری و فرمانداری کرمانشاه بیشترین نقش را ایفا کردند. حتی برای انتقال تجربیات قرار شد در مدارس و دانشگاه‌ها هر ماه یکی از اعضای کمیسیون یا آزادگان به روایت این ماجراها بپردازند، هرچند متأسفانه این برنامه استمرار پیدا نکرد.»
فراموشی جایگاه آزادگان در جامعه
عزیزی با گلایه از کم‌توجهی به فرهنگ آزادگی تصریح کرد: «متأسفانه جامعه ما هنوز آزادگان را به‌خوبی نمی‌شناسد. حتی بارها دیده‌ام که برخی معنای کلمه "آزاده" را نمی‌دانند، کسانی که سال‌ها در بند اسارت بودند و برای این مرز و بوم و انقلاب مجاهدت‌‌ها کردند.»
او افزود: «خیلی از آزادگان حتی نتوانستند برای خانواده‌های خود از سختی‌های دوران اسارت بگویند. برخی به من می‌گفتند: برای خانوادمان هم تعریف نکردیم چون قابل گفتن نبود. هنوز بسیاری از این خاطرات ناگفته مانده است.»
این عضو کمیسیون اداره اسرای جنگی تأکید کرد: «تبادل اسرا تنها یک عملیات جابه‌جایی نبود، بلکه یک مدیریت ملی با ابعاد امنیتی، فرهنگی، سیاسی و انسانی بود. آنچه انجام شد، به برکت عنایت الهی و هماهنگی نهادهای مختلف به نتیجه رسید و آزادگان سرافراز پس از سال‌ها به آغوش میهن بازگشتند.»
انتهای پیام/
برای ورود به ویکی آزادگان اینجا کلیک کنید / www.wikiazadegan.com