تجربه‌ی زیست اسارت می‌تواند کمک بزرگی باشد برای اینکه بدانیم چگونه باید با بحران‌ها مقاومت کرد. لازم است ما این‌ها را دسته‌بندی و تئوریزه کنیم و از آن متون علمی تولید کنیم که در مدارس و دانشگاه‌ها تدریس شود.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، آزاده
سرافراز دکتر بهشتی‌پور، عضو هیات مدیره و یکی از اعضای شورای پژوهشی موسسه فرهنگی پیام آزادگان، مدیر سابق شبکه العالم و تحلیل‌گر مسائل سیاسی و اجتماعی است.
با وی در ارتباط با اسارت و تاریخ اسارتگاهی، تجارب آزادگان و پژوهش‌های انجام شده گفتگویی کردیم که مشروح این مصاحبه در ادامه
آمده است:
در زمینه تاریخ اسارتگاهی توضیح دهید.
آزادی انبوه اسرا از سال ۶۹ بوده است. در سه دهه اخیر آزادگان بر اثر بیماری‌ها و مشکلاتی که داشتند از دنیا رفته‌اند و خاطرات و آنچه بر آن‌ها گذشته است را با خود برده‌اند. بخش دیگری از عزیزان خاطراتشان موجود است اما هنوز کار نشده. به هرحال باید برای این تعداد از آزادگانی که در بین ما هستند برنامه‌ریزی کرد و از خاطرات و تجارب این عزیزان استفاده شود. چراکه اسارت و فضای اسارتگاهی تجربه‌ی خاصی بوده که برای همه در دسترس نیست. ذاتا خود اسارت چیز خوبی نیست اما زمانی که پیش آمد اینکه چگونه با این تجربه‌ی گران‌سنگ برخورد شود خیلی مهم است. تجربه‌ی اسارت ضمن در نظر گرفتن اشتراکات آن با جبهه اما متفاوت و خاص است. این عزیزان در خاک دشمن نیز در سنگرهای پنهان خود به شکل مختلف در ابعاد سیاسی، اقتصادی و.. در حال مبارزه بودند.
زمانی که بنده به اسارت درآمدم، اصلا آمادگی این شرایط را نداشتم. ما به پیروزی یا شهادت فکر می‌کردیم اما از اسارت ذهنیتی نداشتیم. این خیلی مهم است که تجارب به نسل بعد منتقل شود که اگر در شرایط مشابه قرار گرفتند چگونه عمل کنند؟ به علاوه در دوران اسارت مسائلی وجود داشت که در زندگی روزمره ما نیز کاربردی است. آن سبک زندگی بسیار اهمیت داشت و قابل پیاده‌سازی در زندگی بعد از اسارت است. برای مثال:
استقامت اسرا در برابر سختی‌ها
زمانی که انسان‌ها در شرایط سختی قرار می‌گیرند، جوهره‌ی وجودی خود را بیرون می‌ریزند؛ چنانچه قرآن کریم می‌گوید: «خلق الانسان فی کبد» این آیه کنایه از این است که سختی‌های زندگی انسان‌ها را می‌سازد. سختی‌های اسارت برادران آزاده را ساخت و خودشان را پیدا کردند و به ظرفیت‌های وجودی خود پی بردند.
درس ایثارگری در عمل
بعضاً افراد می‌توانند مصاحبه کنند و حرف بزنند در مورد ارزش‌ها اما اگر همان شخص در سختی قرار بگیرد آن وقت می‌توان دید که چه رفتاری می‌کند و چگونه از آن مشکلات بیرون می‌آید. در زندگی امروزه آن مقاومت‌ها و صبوری‌ها می‌تواند به محیط امروز تعمیم داده شود. مقاومت در برابر فشار سختی‌های زندگی، مقاومت در برابر تحریم‌ها، در برابر آمریکا و... گرچه که معتقدم این‌ها حق ملت ایران نیست و ملت ایران باید زندگی خیلی سعادتمندتری داشته باشند اما زمانی که این وضعیت پیش می‌آید، درس‌های اسارت خیلی می‌تواند به برادران آزاده و مردم عزیزمان کمک کند که ببینند چگونه می‌شود در شرایط فعلی روحیه بالایی داشت و در برابر سختی‌ها مقاومت کرد. برای همین موضوع کرونا، تجربه‌ی زیست اسارت خیلی می‌تواند کمک کند که بدانیم چگونه می‌شود با بحران‌ها مقاومت کرد.
لازم است ما این‌ها را دسته بندی و تئوریزه کنیم که از آن متون علمی تولید کرد که قابل تدریس در مدارس و دانشگاه‌ها باشد. دکتر عیسی مراد در زمینه‌ی سبک زندگی آزادگان در حال پژوهش هستند و دکتر نجار در مورد کتاب‌ها و خاطرات آزادگان کار پژوهشی می‌کنند.
چرا با وجود این که هم‌نسل‌های شما تا امروز مدیران کشور بوده‌اند، در زمینه اسرا کار ریشه‌ای و علمی مدونی نشده است؟
این کار مدیریت جهادی و با انگیزه‌ی کافی می‌طلبد؛ چراکه اگر کار سیاسی باشد بحث مقام مطرح است، اگر اقتصادی باشد سودآوری است اما در کار فرهنگی نه پول و نه مقام به عنوان انگیزه دنیوی چندان وجود ندارد. مهم‌تر اینکه کارهای خوبی انجام شده است، کتاب‌های زیادی منتشر شده و مستندات مهمی وجود دارد. کار علمی پایه ای مرد مدبر جهادی می‌خواهد بدون فکر کردن به پول و مقام.
نکته دیگر اینکه فرهنگ ما فرهنگ شفاهی است و عادت کرده‌ایم که بشنویم و صحبت کنیم. به نظرم این را نمی‌توانیم به گردن مسئولین نهادها بیاندازیم. آن‌ها هم مثل ما هستند و چالش مهم همه فعالین در این حوزه این هست که اولاً کار افتتاحی است، یعنی این مجموعه‌ها باید شروع کننده باشند نه ادامه دهنده راه. که این امر مستلزم کار مکتوب دقیق و دارای چارچوب است. ثانیا افراد باید روحیه و انگیزه‌های جهادی داشته باشند.
به هرحال باید همت کرد و هیچ کدام از مجموعه‌ها نباید به امید دیگری کار را به تعویق بیاندازد اگرچه نشست‌هایی در راستای هم‌افزایی موجب رشد و تسهیل مسیر است.