روز شمار جنگ تحمیلی (سال ۱۳۶۵)

به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، طی گزارشی روزشمار جنگ تحمیلی را که از زمان شروع جنگ در تاریخ1359/6/31 تا اتمام جنگ در تاریخ 1367/4/27 در برمی‌گیرد، را به صورت روزشمار اتفاقات هر سال مرور می‌کنیم. برای مشاهده روز شمار سال 1359 ، 1360 ، 1361 ، 1362  ، 1363 یا 1364 روی هر کدام کلیک کنید.

این گزارش به روزشمار سال 1365 اختصاص دارد.

1/1/1365
رئیس شورای امنیت در بیانیه‏ای کاربرد سلاح‏‌های شیمیایی توسط عراق عیله نیرو‏های ایرانی و همچنین ادامه جنگ را قویاً محکوم نمود. و ازخطر گسترش درگیری به سایر کشورها اظهار نگرانی نمود.

15/1/1365
حمله عراق 15/1/65 در منطقه عمومی سلیمانیه دربندیخان با استعداد سه تیپ پیاده و یک گردان زرهی نتیجه سقوط ارتفاعات شاخ شمیران و شاخ سومر.

18/1/1365
حمله عراق 18/1/65 در منطقه عمومی میسان شرهانی پیچ‌انگیزه شرهانی منطقه عملیاتی محرم نتیجه سقوط تپه ۱۷۵.

22/1/1365
حمله عراق 22/1/65 در منطقه عمومی میسان منطقه عملیاتی مسلم‌بن‌عقیل با استعداد چهار تیپ پیاده، سه گردان مستقل و دو گردان تانک نتیجه سقوط ارتفاعات اسماعیل خان، اورژانسو پایگاه دوله شریف.

4/2/1365
حمله عراق 4/2/65 در منطقه عمومی شمالی منطقه عملیاتی قادر با استعداد یک تیپ و تعدادی از یگان های جاش نتیجه سقوط ارتفاعات سرسول، گردشوان و لولان.

6/2/1365
حمله عراق 6/2/65 در منطقه عمومی بصره جزیره مجنون منطقه عملیاتی خیبر با استعداد یک لشکر نتیجه ظرف چهار روز تلاش نتوانست بیش از ۲۰۰ متر پیشروی کند.

8/2/1365
عملیات متوسط تکمیلی والفجر 8 8/2/65 در منطقه عمومی بصره فاو-کارخانه نمک به فرماندهی سپاه یازهرا(س).

10/2/1365
حمله عراق 10/2/65 در منطقه عمومی خوزستان فکه-بجلیه، منطقه عملیاتی والفجر مقدماتی و والفجر۱ با استعداد یک لشکر زرهی و ده تیپ پیاده نتیجه دشمن در جبهه‌ای به عمق ۷ و عرض ۲۰ تا ۲۰ کیلومتر در مواضع خودی نفوذ کرد اما با واکنش سریع رزمندگان ناچار به عقب‌نشینی شد. دشمن در این عملیات نزدیک به ۱۰۰ دستگاه تانک،۷۶ دستگاه نفربر، ۱۲ خودرو از دست داد.

19/2/1365
حمله عراق 19/2/65 در منطقه عمومی خوزستان پیچ‌انگیزه، منطقه عملیاتی والفجر۱ با استعداد دو لشکر و یازده تیپ پیاده، مکانیزه و زرهی نتیجه پس از چند روز تلاش تنها منجربه بازپس‌گیری ۳۶ کیلومترمربع از منطقه و ارتفاعات حمرین شد.

24/2/1365
-حمله عراق 24/2/65 در منطقه عمومی اربیل حاج عمران، منطقه عملیاتی والفجر۲ با استعداد هفت تیپ و دوازده گردان مستقل کماندو، جمعاً ۲۶ گردان نتیجه طی ۱۰ روز جنگ منجر به بازپس‌گیری ارتفاعات ۲۵۱۹ و ۲۴۳۵ شد در این عملیات، دشمن ۳۰۰۰ کشته و زخمی و ۲۰۰ اسیر داد و ۱۷ فروند هلییکوپتر آن منهدم شد.
-بمباران شیمیایی مهران و صالح آباد و امیر آباد، به وسیله هواپیما‏های عراقی.

26/2/1365
حمله عراق 26/2/65 در منطقه عمومی ایلام مهران، منطقه عملیاتی والفجر۳ با استعداد هفت تیپ پیاده، دو تیپ زرهی و مکانیزه و همچنین یک گردان کماندو نتیجه در این عملیات مهران سقوط کرد، هرچند که با پاتک خودی ضربات قابل توجهی به دشمن وارد شد.

27/2/135
اشغال دوباره شهر مهران به دست ارتش عراق.

4/4/1365
سفر هیئت امریکایی به تهران.

12/4/1365
دبیرکل از طرفین خواست تا از حمله به مناطق مسکونی یکدیگر خودداری کنند و پیشنهاد کرد هیأت‏‌های بازرسی و نظارت بر عدم حمله به مناطق مسکونی مجدداً فعال شوند و پیشنهاد کمیته حسن نیت جهت پایان بخشیدن به درگیری را تکرار نمود.

21/5/1365
نخستین حمله هوایی عراق به جزیره سیری، دومین پایانه نفتی مهم ایران، در خلیج فارس.

23/5/1365
دبیرکل از این که هر دو کشور ایران و عراق اعلام کرده اند از حمله به مناطق مسکونی یکدیگر خودداری خواهند کرد، ابراز رضایت نمود. وی درخواست نمود تا مهلت قانونی تمدید شود و نسبت به افزایش درگیری هشدار داد و خواستار خاتمه جنگ گردید.

9/6/1362
عملیات متوسط کربلای۲ 9/6/65 در منطقه عمومی اربیل حاج عمران به فرماندهی سپاه یااباعبدالله الحسین(ع).

10/6/1362
عملیات متوسط کربلای۳ 10/6/65 در منطقه عمومی فاو اسکله العمیه به فرماندهی سپاه حسبنا‌الله و نعم‌الوکیل.

۱۰/۶/۱۳۶۵
تشکیل اجلاس هشتم سران غیر متعهدها، در حراره، که ۶ روز طول کشید، و در آن حضرت آیت‏‌الله خامنه‌‏ای (رئیس جمهور وقت) سخنرانی کردند و تحمیلی بودن جنگ و متجاوز بودن عراق را مطرح کردند.

6/7/1365
شورای امنیت نگرانی خود را از توسعه احتمالی درگیری و افزایش حمله به کشتی‏‌های تجاری در خلیج فارس و مناطق غیرنظامی ابراز داشت. شورا بر تلاش ‏های مداوم دبیرکل بویژه در مورد سلاح‏‌های شیمیایی و حملات به مناطق غیرنظامی، صحه گذاشت.

11/7/1365
دبیرکل در جلسه شورای امنیت نگرانی عمیق جامعه بین المللی را از ادامه و توسعه جنگ ابراز و بر لزوم برقراری مبنایی جهت مذاکرات که قابل قبول برای طرفین باشد تأکید نمود.

16/7/1365
تصویب قطعنامه ۵۸۸، در شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد جنگ عراق به ایران، درباره درخواست پرهیز از جنگ و حل صلح آمیز اختلاف‌ها و پذیرش فوری قطعنامه ۵۸۲، ولی از اعلام نام کشور متجاوز پرهیز کرد و جمهوری اسلامی ایران نیز آن را نپذیرفت.

19/7/1365
عملیات نامنظم فتح۱ 19/7/65 در منطقه عمومی کرکوک کرکوک به فرماندهی سپاه.

23/7/1365
حمله هواپیما‏های متجاوز عراقی به هواپیمای بوئینگ ۷۲۷ هما، در فرودگاه شیراز، که به علت اصابت موشک عراق ۳۰ تن از مسافران شهید شدند.

28/7/1365
اعلام همسویی اردن و کویت در حمایت از عراق در جنگ با ایران.

4/8/1365
عملیات نامنظم فتح۲ 4/8/65 در منطقه عمومی سلیمانیه سد دوکان به فرماندهی سپاه.

جدیدترین اخبار آزادگان و ایثارگران را در کانال اینستاگرامی پیام آزادگان بخوانید. (کلیک کنید)

22/8/1365
عملیات نامنظم فتح۳ 22/8/65 در منطقه عمومی اربیل زاخو-دهوک به فرماندهی سپاه.

4/9/1365
حمله هوایی عراق به تأسیسات نفتی جزیره لارک، در خلیج فارس.

8/9/1365
دبیرکل مواضع راجع به قطعنامه ۵۸۳ را به شورای امنیت گزارش داد. در این گزارش مواضع ایران و عراق نسبت به این قطعنامه بیانشد. وی خاطرنشان نمودکه اختلافات میان دوطرف، از ارائه پیشنهادات خاص جهت اجرای قطعنامه ۵۸۲ جلوگیری کرده است. وی همچنین توجه شورا را به خطر افزایش حملات به کشتی‏‌های بازرگانی جلب کرد و از شورا خواست تا تلاش‌‏های ش را جهت ایجاد مبنائی برای تضمین همکاری از سوی ایران و عراق حفظ نماید.

12/9/1365
اعزام سپاه یک صد هزار نفری «محمد رسول الله (ص)»،‌به جبهه‌‏.

14/9/1365
حمله هوایی عراق به نیروگاه برق نکا، در مازندران.

1/10/1365
-اظهار نگرانی شورای امنیت از گسترش حمله به هدف‌‏های غیرنظامی، در جنگ ایران و عراق، با انتشار بیانیه خود.
-رئیس شورای امنیت نگرانی شدید شورا را از وضعیت موجود خاطرنشان ساخت و از نقض حقوق انسان دوستانه بین المللی ابراز تأسف نمود و مصراً از دبیرکل درخواست کردکه به تلاش‌‏های ش ادامه دهد.

3/10/1365
عملیات گسترده کربلای۴  3/10/65 در منطقه عمومی بصره ابوالخصیب به فرماندهی سپاه محمد رسول‌الله(ص) عملیات کربلای۴ ، نیروهای سپاه از مدت‌ها قبل برای اجرای این عملیات برنامه ریزی کرده بودند و پیشبینی شده بود این آخرین تلاش برای پیروزی قطعی در جبهه جنوب باشد که در صورت عدم موفقیت تلاش در جبهه جنوب متوقف گردد. ‏

در این عملیات نیروهای ایران باید پس از در هم شکستن مواضع عراق در جنوب شلچه، ‏از اروند رود که در اینجا کم عرض تر است عبور کرده و خود را به شهرک ابوالخصیب در جنوب شرق بصره می‌‏رساندند. ‏به این ترتیب هم یک جبهه جدید و نزدیک به شهر بصره گشوده می‌‏شد و هم نیروهای عراقی مستقر بر روی جاده ساحلی فاو-ابوالخصیب که از شمال با اروند رود و نیروهای ایران و از جنوب با باتلاق های وسیع شبه جزیره فاو محدود بودند محاصره شده و با پاکسازی این محور امنیت شهرهای آبادان، ‏خرمشهر و خود فاو کاملاً تامین گردد. ‏

نیرویی که سپاه برای اجرای این عملیات وارد منطقه شلمچه نمود تقریباً دو برابر نیروی عملیات والفجر ۸ بود. ‏به همین دلیل نقل و انتقالات این نیروها از چشم جاسوسان و ماهواره های نظامی دور نماند. ‏بویژه آمریکایی ها اطلاعات دقیقی را که از طریق عکس‌برداری ماهواره ایی از محورهای عملیات نیروهای ایران بدست آورده بودند در اختیار عراقی ها گذاشتند. ‏

به این ترتیب هنگامی که در سوم دی ماه سال ۶۵ عملیات آغاز شد فرماندهان سپاه متوجه شدند که با مشکلی لاینحل مواجه می‏‌باشند. ‏هرچند در برخی محورها نیروهای ایران موفق به عبور از موانع دشمن شدند و حتی لشکر ۱۴ امام حسین با عبور از اروند رود تاسیسات پتروشیمی بصره را برای چند ساعت تصرف نمود، ‏موفقیت عملیات مستلزم هماهنگی همه محورها در پیشروی بود و فرماندهان به ناچار دستور توقف عملیات و عقب‌نشینی نیروها را صادر نمودند. ‏اما این پایان کار نبود. ‏

10/10/1365
دبیرکل۱۰۱ مورد سانحه برای کشتی‏‌ها در خلیج فارس را به شورای امنیت گزارش داد.

15/10/1365
شوروی ۱۵۰ تانک تی-۷۲ به عراق فروخت.

19/10/1365
عملیات گسترده کربلای۵ 19/10/65 در منطقه عمومی بصره شلمچه به فرماندهی سپاه یازهراء(س) عملیات کربلای ۵،  با وجود عدم موفقیت عملیات کربلای ۴، ‏جرقه های امیدی در این عملیات زده شد که با وجود تصمیم قبلی فرماندهان به سرعت برای اجرای عملیات جدید برنامه ریزی کردند. ‏

جدیدترین اخبار آزادگان و ایثارگران را در کانال تلگرامی پیام آزادگان بخوانید. (کلیک کنید)

یکی از محورهایی که در عملیات کربلای ۴ نیروهای ایران با وجود هوشیاری عراقی ها به آن نفوذ کرده بودند موضع معروف به پنج ضلعی در غرب شلمچه بود. ‏
مبنای عملیات کربلای ۵ همین شد که نیروها به داخل موضع پنج ضلعی وارد شده و از آنجا در عمق مواضع عراق گسترش یابند و از دو محور نهر عرایض و پاسگاه بوبیان، ‏سایر نیروها با آنها الحاق نمایند تا پیشروی کامل گردد و سپس در صورت امکان پیشروی به داخل شهر بصره ادامه پیدا کند. ‏

عملیات با موفقیت آغاز گردید و نیروهای ایران پس از تصرف پنج ضلعی به سایر استحکامات دشمن یورش بردند اما عملیات کربلای ۵ بتدریج تبدیل به سنگین ترین نبرد دو طرف در طول جنگ گردید. ‏۲۰۰ گردان از نیروهای ایران و ۵۰۰ گردان از نیروهای عراق در یک منطقه بسیار محدود (شاید به وسعت شهر تهران) زیر شلیک مداوم توپخانه ها و بمباران شیمیایی بی وقفه منطقه از طرف عراقی ها، ‏آن هم در حالیکه بیشتر منطقه آب گرفته و باتلاقی است حدود دو ماه تمام با یکدیگر جنگیدند تا عملیات کربلای ۵ در تاریخ جنگ ها جاودانه شود.

به هر حال عملیات اصلی در چهارم اسفندماه و عملیات تکمیل کننده در سیزدهم اسفندماه به پایان رسیدند و نیروهای ایران موفق شدند جای پای مناسبی در شرق شهر مهم بصره بدست آورده و پیروز این نبرد باشند، ‏هرچند در این عملیات حاج حسین خرازی فرمانده دلیر لشکر ۱۴ امام حسین(ع) که عراقی ها خیلی از وی وحشت داشته و با انتشار خبر شهادتش نفس راحتی کشیدند در کنار نهر جاسم به شهادت رسید نیروهای ایران در عملیات کربلای۵ همزمان با عملیات کربلای ۵، ‏نیروهای ارتش در شمال سومار دست به عملیات (عملیات کربلای ۶) زدند تا هم جلوی تمرکز قوای عراق در شلمچه گرفته شود و هم شهرهای نفت شهر ایران و نفت خانه عراق را تصرف نمایند اما به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص منطقه و دید کامل عراقی ها روی نیروهای ایران این عملیات نتیجه بخش نبود. ‏

اما بسیاری از کارشناسان نظامی عملیات کربلای ۵ را پایان واقعی و طبیعی جنگ می‏‌دانند. ‏

دلایل چنین ادعایی چنین است :
۱-اثبات برتری کامل نظامی ایران بر عراق در یک جنگ رو در رو
۲-تصویب قطعنامه ۵۹۸ به نفع ایران در سازمان ملل پس از این عملیات و اعمال فشار سیاسی و اقتصادی شدید به ایران برای خاتمه دادن به جنگ (از جمله پایین آوردن عمدی بهای نفت برای کاهش توانایی مالی ایران)
۳-کمک رسانی گسترده غرب و شرق به رژیم عراق برای جلوگیری از پیروزی ایران در نبرد (دولتمردان ایران پیروزی در جنگ را چنان نزدیک می‌‏دیدند که با جمع کردن عده ایی از رجال سرشناس عراقی طرفدار ایران نظیر آیت الله حکیم، ‏جلال طالبانی و آیت الله شاهرودی در صدد تصمیم گیری درباره آینده عراق بودند) که کمک رسانی های پس از فتح خرمشهر در مقابل آن هیچ بود. ‏
۴-وحشیگری رژیم عراق در استفاده از عنوان سلاح های ممنوعه شیمیایی و میکروبی بر علیه نیروهای ایران و حتی مناطق مسکونی و بمب باران گسترده شهرهای ایران.
۵-حضور ناوگان دریایی آمریکا در خلیج فارس به بهانه حمایت از کشتی های تجاری در برابر حملات دو طرف درگیر جنگ که کم کم منجر به رویارویی با نیروهای ایران شد.

23/10/1365
-عملیات گسترده کربلای۶ 23/10/65 در منطقه عمومی کرمانشاه نفت شهر به فرماندهی ارتش یا‌فاطمه ‌الزهراء(س).
-دبیرکل طی یک مصاحبه مطبوعاتی ضرورت تلاش مشترک اعضای شورای امنیت،بخصوص اعضای دائم را برای حل منازعه خاطرنشان ساخت. دبیرکل برخی از اهرم‌هائی که از سوی اعضای شورای امنیت می‌‏تواند به عنوان کار مشترک آنها استفاده شود، ارائه داد.

27/10/1365
-بیانیه رئیس شورای امنیت حاکی از نگرانی از توسعه خصومت‌ها و درخواست اجرای قطعنامه‏‌های۵۸۲ و ۵۸۸ گردید. وی ضمن قدردانی از تلاش‏‌های دبیرکل از وی مصراً خواست که به تلاش‏‌های خود ادامه دهد.
-حمله هوایی عراق به شهر‏های قم، تبریز، اصفهان، همدان، خرم‌آباد، و ایوانغرب.
-تسخیر جزیره بوارین، پس از هشت روز تلاش نیروهای ایران، درعملیات کربلای ۵.

28/10/65
-عملیات نامنظم نصر 28/10/65 در منطقه عمومی اربیل دهوک به فرماندهی سپاه.
-حمله هوایی و موشکی عراق به شهر‏های تهران، تبریز، اهواز، اصفهان، خرم آباد، قم و ایلام.

6/11/1365
دبیرکل در اجلاس سرای سازمان کنفرانس اسلامی در کویت پیشنهادی برای شکستن بین بست ارائه نمود.

22/11/1365
-عملیات نامنظم فتح۴ 22/11/65 در منطقه عمومی اربیل دیانا به فرماندهی سپاه.
-برگزاری راهپیمایی میلیونی ملت ایران، در شهر‏های مختلف، برای بزرگداشت سالگرد انقلاب اسلامی ایران، با وجود تهدید عراق و بمباران و موشک باران مسیر راهپیمایان.

3/12/1365
عملیات متوسط تکمیلی کربلای۵ 3/12/65 در منطقه عمومی بصره شلمچه-نهر جاسم به فرماندهی سپاه یازهرا(س).

8/12/1365
شهادت حاج حسین خرازی، فرمانده لشکر ۱۴ امام حسین (ع) در جبهه‌‏.

11/12/1365
بازدید نماینده یونسکو از آثار تاریخی بمباران شده در تهران.‌‌‌‌
عملیات متوسط کربلای۷ 12/12/65 در منطقه عمومی اربیل حاج عمران به فرماندهی ارتش.

خبرنگار: مالک دستیار