طی گزارشی روزشمار جنگ تحمیلی را که از زمان شروع جنگ در تاریخ1359/6/31 تا اتمام جنگ در تاریخ 1367/4/27 در برمی‌گیرد، را به صورت روزشمار اتفاقات هر سال مرور می‌کنیم.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، طی گزارشی روزشمار جنگ تحمیلی را که از زمان شروع جنگ در تاریخ1359/6/31 تا اتمام
جنگ در تاریخ 1367/4/27 در برمی‌گیرد، را به صورت
روزشمار اتفاقات هر سال مرور می‌کنیم. برای مشاهده روز شمار سال 1359 ، 1360 ، 1361 ، 1362 ، 1363 ، 1364 یا 1365 روی هر کدام کلیک کنید.
این گزارش به روزشمار سال 1366 اختصاص دارد.
18/1/1366
عملیات متوسط کربلای8 18/1/66 در منطقه عمومی بصره شلمچه-کانال ماهی به فرماندهی سپاه یا صاحب الزمان(عج).
20/1/1366
عملیات محدود کربلای 9 20/1/66 در منطقه عمومی کرمانشاه قصرشیرین-ارتفاع باباهادی به فرماندهی ارتش.
25/1/1366
-عملیات گسترده کربلای 10 25/1/66 در منطقه عمومی سلیمانیه ماووت به فرماندهی سپاه یا صاحب‌الزمان ادرکنی عملیات کربلای ۱۰، در حالیکه هنوز بیشتر توان سپاه در جبهه جنوب متمرکز بود، اولین تلاش بزرگ ایران برای کشاندن جنگ به جبهه شمالغرب در سال ۶۶ در مناطق شمال سلیمانیه عراق آغاز شد. تعجیل در اجرای این عملیات چنان زیاد بود که نبرد با نیروی اندکی آغاز شد و لشکرها همین‌طور که از جنوب سر میرسیدند بی مقدمه به میدان نبرد گسیل میشدند.
هدف عملیات این بود که مناطق شمال استان سلیمانیه عراق از شهر چوارتا تا شهر ماووت تصرف شده و یک جبهه وسیع در این منطقه گشوده شود. در اینجا فاصله خطوط ایران و عراق چنان از هم زیاد بود که طرفین به زحمت واضع یکدیگر را با توپخانه های دور برد زیر آتش داشتند و طی کردن این فاصله و تصرف مواضع دشمن در منطقه یاد شده کمک زیادی به ادامه پیشروی به سمت شهر سلیمانیه مینمود.
همچنین در این عملیات، تعداد زیادی از نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق حضور داشتند که بی وقفه به عقبه نیروهای عراقی در منطقه یورش برده و آنها را سر در گم مینمودند.
با همه اینها، عدم هماهنگی بین واحدهای عمل کننده و نبود امکانات و جاده های تدارکاتی مناسب و خستگی نیروها باعث شد تا بسیاری از اهداف عملیات تحقق نیابد. هرچند ۲۵۰ کیلومتر مربع از خاک عراق تصرف شد و فاصله بین مواضع دو طرف به حداقل رسید که برای عملیات‌های آینده مفید بود.
-عملیات نامنظم فتح 5 25/1/66 در منطقه عمومی سلیمانیه شقلاوه به فرماندهی سپاه.
-عملیات محدود نصر1 25/1/66 در منطقه عمومی سلیمانیه ماووت-ارتفاع چنگاوی به فرماندهی سپاه.
14/2/1366
بیانیه شورای امنیت که استفاده مکرر از سلاحهای شیمیایی و طولانی شدن جنگ را محکوم میساخت، منتشر گردید. در این بیانیه از گسترش خطرناک جنگ ابراز نگرانی شده است.
18/2/1366
گزارش گروه کارشناسان سازمان ملل متحد دایر بر استفاده مکرر از سلاحهای شیمیایی توسط عراق منتشر شد.
19/2/1366
عملیات محدود انصارالحسین 19/2/66 در منطقه عمومی بصره هورالهویزه-جزیره مجنون به فرماندهی سپاه.
25/2/1366
انتشار بیانیه شورای امنیت درباره اظهار نگرانی از استفاده ارتش عراق از سلاحهای شیمیایی بر ضد نظامیان و غیر نظامیان ایرانی.
27/2/1366
حمله اشتباهی جنگندههای عراقی به ناو آمریکایی استارک، در خلیج فارس، که هلاکت ۳۷ آمریکایی و پوزش رسمی عراق را به دنبال داشت.
8/3/1366
تعطیل شدن سفارت انگلستان در تهران و تقلیل دیپلماتهای ایرانی در انگلستان به یک نفر، به دستور دولت انگلیس، همزمان با کمکهای تسلیحاتی این کشور به عراق که به «عراق گیت» معروف شد.
13/3/1366
عملیات محدود نصر2 13/3/66 در منطقه عمومی ایلام میمک به فرماندهی ارتش.
27/3/1366
عملیات محدود نصر3 27/3/66 در منطقه عمومی ایلام دهلران به فرماندهی ارتش.
عملیات نامنظم فتح 6 27/3/66 در منطقه عمومی اربیل اربیل به فرماندهی سپاه.
31/3/1366
عملیات متوسط نصر 4 31/3/66 در منطقه عمومی سلیمانیه ماووت به فرماندهی سپاه.
3/4/1366
عملیات محدود نصر 5 3/4/66 در منطقه عمومی سلیمانیه قلعه دیزه-ارتفاع دوپازا به فرماندهی سپاه.
5/4/1366
عملیات نامنظم فتح 7 5/4/66 در منطقه عمومی سلیمانیه حلبچه به فرماندهی سپاه.
8/4/1366
عراق منطقه سردشت را بمباران شیمیایی کرد.
18/1/1366
عملیات متوسط کربلای8 18/1/66 در منطقه عمومی بصره شلمچه-کانال ماهی به فرماندهی سپاه یا صاحب الزمان(عج).
20/1/1366
عملیات محدود کربلای 9 20/1/66 در منطقه عمومی کرمانشاه قصرشیرین-ارتفاع باباهادی به فرماندهی ارتش.
25/1/1366
-عملیات گسترده کربلای 10 25/1/66 در منطقه عمومی سلیمانیه ماووت به فرماندهی سپاه یا صاحب‌الزمان ادرکنی عملیات کربلای ۱۰، در حالیکه هنوز بیشتر توان سپاه در جبهه جنوب متمرکز بود، اولین تلاش بزرگ ایران برای کشاندن جنگ به جبهه شمالغرب در سال ۶۶ در مناطق شمال سلیمانیه عراق آغاز شد. تعجیل در اجرای این عملیات چنان زیاد بود که نبرد با نیروی اندکی آغاز شد و لشکرها همین‌طور که از جنوب سر میرسیدند بی مقدمه به میدان نبرد گسیل میشدند.
هدف عملیات این بود که مناطق شمال استان سلیمانیه عراق از شهر چوارتا تا شهر ماووت تصرف شده و یک جبهه وسیع در این منطقه گشوده شود. در اینجا فاصله خطوط ایران و عراق چنان از هم زیاد بود که طرفین به زحمت واضع یکدیگر را با توپخانه های دور برد زیر آتش داشتند و طی کردن این فاصله و تصرف مواضع دشمن در منطقه یاد شده کمک زیادی به ادامه پیشروی به سمت شهر سلیمانیه مینمود.
همچنین در این عملیات، تعداد زیادی از نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق حضور داشتند که بی وقفه به عقبه نیروهای عراقی در منطقه یورش برده و آنها را سر در گم مینمودند.
با همه اینها، عدم هماهنگی بین واحدهای عمل کننده و نبود امکانات و جاده های تدارکاتی مناسب و خستگی نیروها باعث شد تا بسیاری از اهداف عملیات تحقق نیابد. هرچند ۲۵۰ کیلومتر مربع از خاک عراق تصرف شد و فاصله بین مواضع دو طرف به حداقل رسید که برای عملیات‌های آینده مفید بود.
-عملیات نامنظم فتح 5 25/1/66 در منطقه عمومی سلیمانیه شقلاوه به فرماندهی سپاه.
-عملیات محدود نصر1 25/1/66 در منطقه عمومی سلیمانیه ماووت-ارتفاع چنگاوی به فرماندهی سپاه.
14/2/1366
بیانیه شورای امنیت که استفاده مکرر از سلاحهای شیمیایی و طولانی شدن جنگ را محکوم میساخت، منتشر گردید. در این بیانیه از گسترش خطرناک جنگ ابراز نگرانی شده است.
18/2/1366
گزارش گروه کارشناسان سازمان ملل متحد دایر بر استفاده مکرر از سلاحهای شیمیایی توسط عراق منتشر شد.
19/2/1366
عملیات محدود انصارالحسین 19/2/66 در منطقه عمومی بصره هورالهویزه-جزیره مجنون به فرماندهی سپاه.
25/2/1366
انتشار بیانیه شورای امنیت درباره اظهار نگرانی از استفاده ارتش عراق از سلاحهای شیمیایی بر ضد نظامیان و غیر نظامیان ایرانی.
27/2/1366
حمله اشتباهی جنگندههای عراقی به ناو آمریکایی استارک، در خلیج فارس، که هلاکت ۳۷ آمریکایی و پوزش رسمی عراق را به دنبال داشت.
8/3/1366
تعطیل شدن سفارت انگلستان در تهران و تقلیل دیپلماتهای ایرانی در انگلستان به یک نفر، به دستور دولت انگلیس، همزمان با کمکهای تسلیحاتی این کشور به عراق که به «عراق گیت» معروف شد.
13/3/1366
عملیات محدود نصر2 13/3/66 در منطقه عمومی ایلام میمک به فرماندهی ارتش.
27/3/1366
عملیات محدود نصر3 27/3/66 در منطقه عمومی ایلام دهلران به فرماندهی ارتش.
عملیات نامنظم فتح 6 27/3/66 در منطقه عمومی اربیل اربیل به فرماندهی سپاه.
31/3/1366
عملیات متوسط نصر 4 31/3/66 در منطقه عمومی سلیمانیه ماووت به فرماندهی سپاه.
3/4/1366
عملیات محدود نصر 5 3/4/66 در منطقه عمومی سلیمانیه قلعه دیزه-ارتفاع دوپازا به فرماندهی سپاه.
5/4/1366
عملیات نامنظم فتح 7 5/4/66 در منطقه عمومی سلیمانیه حلبچه به فرماندهی سپاه.
8/4/1366
عراق منطقه سردشت را بمباران شیمیایی کرد.
-دبیرکل با رئیس جمهوری اسلامی ایران، حضرت آیت الله خامنه ای در نیویورک ملاقات نمود و در مورد بندهای معینی از قطعنامه 598 گفتوگو کردند. دبیرکل و دستیارانش همچنین با معاون وزارت امور خارجه ایران گفتوگو کردند.
-سخنرانی آیت الله خامنهای، رئیس جمهور وقت، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، درباره نگرش اسلام به انسان و جامعه و تشریح حقانیت جمهوری اسلامی ایران در جنگ و ضرورت تنبیه متجاوز.
4/7/1366
دبیرکل با وزرای خارجه پنج کشور عضو دائم شورای امنیت ملاقات کرد. آنها پشتیبانی خود را از رئوس اجرای طرح اعلام کردند.
6/7/1366
دبیر کل با طارق عزیز، وزیر امور خارجه عراق، در نیویورک ملاقات کرد.
7/7/1366
دبیرکل با مدیر کل امور بین المللی وزارت امور خارجه ایران در نیویورک ملاقات کرد.
15/7/1366
اعلام حمایت کویت از عراق در جنگ با ایران و تأیید اقدامات آمریکا بر ضد ایران، در سخنان سفیر کویت در آمریکا.
16/7/1366
عراق منطقه سومار را بمباران شیمیایی کرد.
17/7/1366
دبیرکل با پنج عضو دائم شورای امنیت در خصوص اجرای قطعنامه 598 گفتوگو نمود.
23/7/1366
دبیر کل طرح اجرایی خود را به وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و عراق تسلیم کرد.
27/7/1366
حمله ۴ ناوشکن آمریکایی به جزیره رستم (و پایانه نفتی رشادت) و میدان نفتی رسالت، در خلیج فارس، که به نابودی این تأسیسات انجامید؛ این یورش وحشیانه به بهانه تلافی حمله به کشتی نفت کش کویتی، با پرچم آمریکا، صورت گرفت.
15/8/1366
دبیرکل در ملاقات با اعضای دائم شورای امنیت آنان را از مواضع ایران و عراق درمورد طرح اجرایی آگاه ساخت.
17/8/1366
آغاز اجلاس چهار روزه سران عرب، در امان، که جمهوری اسلامی ایران را به علت اشغال عراق محکوم کرد و از دولت عربستان سعودی برای ایجاد فضای مناسب برای انجام مناسک حج پشتیبانی و از امنیت کویت نیز حمایت کرد.
19/8/1366
عملیات متوسط نصر 8 29/8/66 در منطقه عمومی سلیمانیه ماووت-ارتفاع گرده‌رش به فرماندهی سپاه یا محمدبن عبدالله(ص).
11/9/1366
دبیرکل در نیویورک با هیأت ایرانی به سرپرستی معاون امور بین المللی وزارت امور خارجه ملاقات کرد.
17/9/1366
دبیرکل در نیویورک با هیأت عراقی به سرپرستی وزیر امور خارجه آن کشور ملاقات کرد.
19/9/1366
دبیرکل نتایج مذاکرات با هیأتهای ایرانی و عراقی را به شورای امنیت گزارش داد. وی گفت که انگیزه تازهای از سوی شورا مورد نیاز است.
23/9/1366
به دنبال مشورتهای لازم با شورای امنیت، رئیس شورا طی بیانیهای قطعنامه 598 را تنها مبنای دسترسی به حل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و پایدار منازعه خواند.
14/10/1366
دبیرکل با نمایندگان دائم ایران و عراق در نیویورک ملاقات و مذاکره کرد. وی به طرفین اطلاع داد که احساس میکند که دور جدید مذاکرات نمی تواند تضمینی داشته باشد مگر این که از سوی طرفین تضمین شود که این قبیل مشورت
ها به پیشرفت واقعی منجر شود.
عملیات گسترده بیت‌المقدس 2 25/10/66 در منطقه عمومی سلیمانیه ماووت به فرماندهی سپاه یازهرا(س) عملیات بیت المقدس ۲، این عملیات بزرگ با هدف تسلط بر ارتفاعات حد فاصل غرب شهر ماووت تا شمال شهر سلیمانیه اجرا گردید که در صورت موفقیت ضمن تهدید جدی شهر سلیمانیه، احتمالاً منجر به سقوط شهر قلعه دیزه هم می گردید. اما با وجود برنامه ریزی و نیروی بزرگی که برای این عملیات بسیج شده بود بارش سنگین برف و سرمای شدید باعث شد تا تنها بخشی از اهداف عملیات تامین شده و نیروهای ایران امکان گسترش به عمق مواضع عراق را پیدا نکنند. با انجام این عملیات بر حساسیت عراق نسبت به منطقه شمال سلیمانیه افزوده شد چون در چند ماه اخیر رزمندگان ایران از این سمت قدم به قدم به شهر سلیمانیه نزدیک شده بودند.
29/10/1366
دبیرکل چندمین بار با نمایندگان دائم ایران و عراق در خصوص نحوه اجرای قطعنامه 598 ملاقات و مذاکره نمود.
9/11/1366
دبیرکل شورای امنیت را از تلاشهای خود آگاه ساخت.
12/11/1366
دبیرکل به شورای امنیت اطلاع داد که تصمیم به ادامه تلاشها و تماسها با هر دو طرف دارد.
5/12/1366
دبیرکل با نمایندگان دو کشور در مورد اجرای قطعنامه 598 گفتوگو کرد.
8/12/1366
بمباران پالایشگاه شهر ری، به وسیله هواپیماهای عراقی.
10/12/1366
نخستین حمله موشکی عراق به تهران.
11/12/1366
دبیرکل پنج بار با سرپرست نمایندگان دائم جمهوری اسلامی ایران و دوبار با نماینده دائم عراق در نیویورک ملاقات و گفتوگو کرد.
23/12/1366
-عملیات گسترده والفجر 10 23/12/66 در منطقه عمومی سلیمانیه حلبچه به فرماندهی سپاه یارسول‌الله(ص) عملیات والفجر 10: عملیات در شمال خرمال و جنوب حلبچه در واقع دو بخش عملیات اصلی ایران بود که برای پیام دهی به نظام بین الملل والفجر ۱۰ نامیده شد. کل منطقه هدف این عملیات شامل نواحی شرق دریاچه سد دربندیخان بود که شهرهای حلبچه، خرمال و طویله را شامل میگشت. البته برای تثبیت مواضع و جلوگیری از استفاده عراق از دریاچه به عنوان مانع طبیعی، رزمندگان در شمال منطقه عملیاتی شهر سید صادق و در جنوب آن ارتفاعات شاخ شمیران را تصرف مینمودند تا امکان گسترش در دو سوی دریاچه فراهم باشد. البته اگر شهر سید صادق تصرف میشد چون تنها جاده ارتباطی شهر پنجوین به این شهر بود، امکان تسلط یافتن کامل بر این شهر هم فراهم میشد و عملاً شهر سلیمانیه به عنوان دومین شهر بزرگ منطقه کردستان عراق پس از موصل، از همه سو مورد تهدید قرار میگرفت.
دشمن با آغاز عملیات ضمن اینکه تصور میکرد حمله اصلی در جبهه ماووت است، نسبت به هجوم نیروهای ایران در شمال شهر خرمال حساس نشد و نیروهای مستقر در منطقه را برای مقابله با حمله نیروهای ایران در جنوب حلبچه بسیج نمود. اما رزمندگانی که از شمال خرمال حمله کرده بودند با پشت سر گذاشتن شهر و گذرگاه خرمال خود را به دریاچه رسانده و عقبه نیروهای دشمن را قطع کردند. به این ترتیب دشمن در منطقه حلبچه به محاصره در آمد و مقاومتش در هم شکسته شد و نیروهای ایرانی از جنوب و غرب به داخل شهرهای حلبچه و طویله سرازیر شدند.
البته نیروهای دشمن بر روی ارتفاعات شاخ شمیران در جنوب دریاچه مقاومت کرده و مانع از سقوط آن شدند. اما در حالیکه کردهای بومی منطقه از حضور رزمندگان ایران خوشحال بوده و از آنها پذیرایی میکردند، بعثی ها دست به جنایت بزرگی زده و شهر حلبچه و روستاهای اطراف آن را بمباران شیمیایی نمودند. در این کشتار هولناک دست کم پنج هزار غیرنظامی عراقی!!! قتل عام شده و هزاران نفر مسدوم گشتند و بومیان منطقه آزاد شده با وحشت به سمت مرزهای ایران گریختند.
در این شرایط ادامه پیشروی به سمت سلیمانیه متوقف شد چون هم امکانات نیروهای سپاه برای کمک به مردم آسیب دیده بسیج شده بود و هم امکان تکرار این عمل ننگین از سوی عراقی ها در سید صادق و سایر شهرهایی که به تصرف رزمندگان در میآمد بود.
البته چند روز پس از خاتمه عملیات والفجر ۱۰، نیروهای سپاه در یک عملیات آبی-خاکی بی نظیر نیروهای دشمن را در شاخ شمیران از شمال مورد حمله قرار داده و این ارتفاعات را که به سد دربندیخان تسلط داشت به تصرف درآوردند.
-عملیات متوسط بیت المقدس 23/12/66 در منطقه عمومی سلیمانیه ماووت-ارتفاع گوجار به فرماندهی سپاه یا موسی بن جعفر(ع).
25/12/1366
بمباران شیمیایی شهر حلبچه، در کردستان عراق، به دست ارتش بعثی این کشور، به دنبال ناکامی در برابر نیروهای ایران .
26/12/1366
شورای امنیت در بحث راجع به جنگ عراق با ایران از تلاشهای دبیرکل در اجرای قطعنامه 598 و دعوت از دوکشور جهت اعزام فرستادگان ویژه به نیویورک پشتیبانی کرد.
28/12/1366
دبیرکل با ارسال نامههای از رؤسای جمهوری اسلامی ایران و عراق خواست تا نمایندگان ویژهای برای گفتوگو درمورد اجرای قطعنامه 598 اعزام دارند.
30/12/1366
عملیات محدود امام مهدی(عج) 30/12/66 در منطقه عمومی کرمانشاه قصرشیرین-ارتفاع آهنگران به فرماندهی ارتش.
خبرنگار: مالک دستیار