پروژه و طرحهای پژوهشی
طرح (طرحنامه /مقوله های پژوهشی)
بدون تردید پرداختن به طرح و پروژه از وظائف اصلی معاونت پژوهش است. همواره طی این سال‌ها شاهد طرحها و پروژه‌ها، ایدهها و پیشنهادات چهارچوب‌دار بوده‌ایم، طرح‌هایی که معمولاً با ارائة طرح‌نامه‌های (پروپوزال) مختلف از سوی پژوهشگران همراه بوده است. اغلب این طرحها بر اساس نیازهایی بود که پس از اجرای فعالیتهای مختلف و یا دیدگاههای متفاوت از سوی پژوهشگران و علاقمندان به این حوزه موردتوجه قرار می‌گرفت.
اهداف
1. ارتقاء سطح علمی‌پژوهشی مؤسسه
2. ماندگاری دستاوردهای دوران مقاومت
3. بسترسازی برای رشد و ارتقای علمی مؤسسه
طرح تدوین سند راهبردی جامعة آزادگان، 1390، تهران
ارزشهای کم نظیر دوران اسارتِ جمعی از مجاهدان دفاعمقدس و ظرفیت حضور آزادگان بهعنوان اسوههای صبر و پایداری در جامعة اسلامی، گنجینهای گرانسنگ در خدمت به مردم، نظام و آرمانهای انقلاب اسلامی است. صیانت و گسترش این ارزشها و حفظ و تعالی هویت آزادگان و ارتقاء جایگاه و نقشآفرینی آنان، بهعنوان یکی از عناصر کلیدی و ارزشآفرین جبههی انقلاب اسلامی، از رسالتهای نظام مقدس و آزادگان است. اما با گذشت بیش از چند دهه از آزادی سرافرازانة آزادگان، آسیبها و چالشهای مختلفی این گنجینه را موردتهدید قرار داده و به دلایل مختلفی به‌ویژه عدم‌شناخت کافی از این ظرفیت عظیم و فقدان برنامة مدون، از این گنجینه برای خدمت به مردم، نظام و آرمانهای انقلاب اسلامی به خوبی استفاده نشده است. این شرایط اهمیت و ضرورت توجه بیشتر به این گروه از ایثارگران و مهندسی این حوزه به منظور شناخت، حفظ و گسترش بیشتر این گنجینه و استفادهی مؤثرتر از آن را آشکار می سازد. این مهندسی نیازمند تنظیم برنامهای بلندمدت در قالب یک سند راهبردی است که نقشهی راه آزادگان در ایفای رسالت الهی آنها باشد.
موسسه فرهنگی اجتماعی پیام آزادگان با درک این ضرورت و بر اساس رسالت و مأموریت خود، تدوین «سندراهبردی جامعة آزادگان» برای افق زمانی سال 1404 را در دستور کار قرار داده است. برای دستیابی به چنین سندی ضروری است طرح نامهی آن تدوین شود و این طرح گامی برای این امر است.
اهداف
1. دستیابی به چارچوب و طرحی مناسب برای تدوین سند راهبردی جامعة آزادگان
2. سیاستگذاری و تعیین خطمشی کلی مؤسسة پیام آزادگان
3. تبیین حفظ و ترویج فرهنگ و سبک آزادگی در جامعة آزادگان
نتایج مورد انتظار پس از اجرای طرح
1. دستیابی به مفاهیم پایه، مبانی، اصول و ارزشهای حاکم بر جامعة آزادگان
2. دستیابی به بیانیه رسالت، چشم انداز، اهداف کلان، و راهبردهای جامعة آزادگان
3. دستیابی به نقشة راهبردی و نقشة راه جامعة آزادگان برای دستیابی به اهداف کلان
4. دستیابی به اهداف کمّی، اقدامات ملی و بستههای اجرایی برای جامعة آزادگان
5. دستیابی به شاخصهای کمی و کیفی ارزیابی و سنجش وضعیت جامعة آزادگان
6. دستیابی به حرکت منظومهای و عملیات مشترک و همافزا میان جامعة آزادگان از یک سو و میان ظرفیتهای این جامعه و ظرفیتهای نظام
خلاصه فعالیتهای اجرای کار
کمیتة تدوین سند راهبردی جامعة آزادگان بنا به نظر موسسة فرهنگی اجتماعی پیام آزادگان، در روزهای پایانی سال 1390 کار خود را آغاز نمود. این کمیته چند اصل کلی را برای تنظیم طرح سند راهبردی آزادگان موردتوجه قرار داد که عبارت است از:
1. استفاده از مناسبترین و پیشرفتهترین روشهای علمی شناخته‌شده برای تدوین برنامة راهبردی و استفاده از مشاوران متخصص در این زمینه
2. رعایت اصل مشارکتی‌بودن سند و اهتمام به مشارکت هرچه بیشتر نخبگان آزاده در تنظیم سند
3. رعایت مقتضیات جامعة آزادگان و ایجاد توازن منطقی میان آرمانگرایی و واقعگرایی در تنظیم سند
4. رعایت صرفه و صلاح مؤسسة پیام آزادگان در اجرای طرح مذکور
1. اعضای کمیته
ترکیب اعضای کمیته تدوین سند راهبردی جامعه آزادگان، متشکل از 4 عضو آزاده و یک عضو غیرآزاده، به شرح زیر بوده است. اعضای آزاده از اردوگاههای مختلف دوران اسارت بوده و همة اعضا به نسبتهای مختلف با برنامهریزی راهبردی آشنا بوده و در تنظیم اسناد و برنامههای راهبردی در حوزههای مختلف دارای تجربه بودهاند.
- اسدالله میرمحمدی
- حسن بهشتیپور
- حمید تاجدوزیان
- رضا ملکی
- رضا نوروززاده
2. حجم فعالیت کمیتة تدوین سند
کمیتة تدوین سند راهبردی جامعة آزادگان از تاریخ 24/12/1390 آغاز به کار نموده و تا تاریخ 19/9/1391 در یک دوره زمانی حدوداً 9ماهه با برگزاری 31 جلسه و با حدود 460 نفر ساعت کار کارشناسی اقدام به تعیین طرح تدوین سند و شناسایی و انتخاب مجری مربوطه نموده است.
طرح بررسی عوامل تاثیرگذار بر استحکام یا تزلزل بین خانوادههای آزادگان، 1394
رویکرد تحکیم بنیان خانواده برآمده از رهنمودهای دین مبین اسلام و برگرفته از آرمانها و اصول انقلاب اسلامی میباشد. تحکیم بنیان خانواده و اعتلاء جایگاه و کارآمدی آن میتواند به همراه خود زمینه حیات طیبه و زندگی شایسته را برای خانوادههای محترم آزادگان فراهم کند. موضوعات و مسائل مختلف اجتماعی، مانند فضیلتهای اخلاقی، رفتارهای سالم و بهنجار اجتماعی و شهروندی، سبک زندگی و گرایشهای فرهنگی میتوانند در چارچوب برخورداری از خانوادههای کارآمد و متعالی در افق مبانی دینی و بومی، مدیریت شده و بهبود پیدا نمایند. با همین رویکرد پس از بررسی چندین پروپوزال در زمینة خانواده موفق، طرح «بررسی عوامل تأثیرگذار بر استحکام یا تزلزل بین خانوادههای آزادگان» برای اجرا در سطح ملی برگزیده شد.
اهداف
1. آموزش و توانمندسازی خانوادههای آزادگان به منظور ارتقا کارآمدی و پایداری زندگی خانوادگی
2. آسیبشناسی امکانات ارائه شده به خانوادهها و آزادگان
3. بررسی نیازهای خانوادهها ازحیث آموزش و ارتقا مهارت
4. تدوین نقشه راه اجرای نتایج بدست آمده از مطالعه
نتایج طرح
در این پژوهش تلاش بر این بود تا از دیدگاهی خاص به خانوادهی آزادگان بنگریم. در حالت کلی به وضعیت استحکام خانواده و از بینهایت عواملی که میتواند در استحکام خانواده مؤثر باشد به بررسی چند متغیر بپردازیم.
در مباحث، گزارش یافتهها و آزمون فرضیات، توصیف جامعه مورد مطالعه بررسی شد. حال با توجه به آنچه بیان شد نتایج این تحقیق با استفاده و اشارهای به نظریههای موجود در خصوص استحکام خانواده مورد تبیین و توضیح قرار میگیرد.
نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون با سطح اطمینان 95٪ نشان داد که بین متغیرهای سطح آگاهی و استحکام خانواده، رابطه مثبت معنیداری وجود دارد؛ یعنی با افزایش سطح آگاهی، استحکام خانواده نیز افزایش مییابد. همچنین مقادیر «ضرایب رگرسیونی» نشان داد که به ازای یک واحد تغییر در متغیر سطح آگاهی، استحکام خانواده معادل 223/0 واحد تغییر میکند.
همچنین آمار توصیفی، سطح آگاهی آزادگان (نسبت به امور اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی و...) را بالا (9/69) نشان میدهد. بدین معنا که آزادگان از وظایف خود در خانواده، حقوق اجتماعیشان و... آگاهند. با این تفسیر که خدمات اجتماعی (خدمات فرهنگی، توجه نهادهای مسئول و...) را در راستای ایفای هر چه بهتر نقش خود در خانواده ناکافی میدانند. در خانوادهی آزادگان، پدر، با توجه به دوران اسارتش، شرایط خاصی دارد، لذا برای ایفای نقش خود در خانواده، نیازمند به حمایتهای اجتماعی بیشتری است.
نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون با سطح اطمینان 95٪ نشان داد بین متغیرهای مصرف کالاهای فرهنگی و استحکام خانواده رابطه مثبت معنیداری وجود دارد؛ یعنی با افزایش مصرف کالای فرهنگی، استحکام خانواده نیز افزایش مییابد. همچنین مقادیر ضرایب رگرسیونی نشان داد که به ازای یک واحد تغییر در متغیر مصرف کالای فرهنگی، استحکام خانواده معادل 425/0 واحد تغییر میکند.
نتیجه دیگری که در این تحقیق با توجه به آزمون ضریب همبستگی پیرسون با سطح اطمینان 95٪ به دست آمد این بود که بین متغیرهای پایبندی به ارزشهای دینی و استحکام خانواده، رابطه مثبت معنیداری وجود دارد؛ یعنی با افزایش پایبندی به ارزشهای دینی، استحکام خانواده نیز افزایش مییابد. مقادیر ضرایب رگرسیونی نیز نشانگر آن است که به ازای یک واحد تغییر در متغیر پایبندی به ارزشهای دینی، استحکام خانواده معادل 507/0 واحد تغییر میکند.
همچنین نتایج آمار توصیفی حاکی است که پایبندی به ارزشهای دینی در بین بیشترین تعداد پاسخگویان (71٪) بالا است (پایبندی به ارزشهای دینی از میانگین نظری بالا بوده و در سطح بسیار مطلوبی قرار دارد.)
نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون با سطح اطمینان 95٪ نشان داد بین متغیرهای تضاد ارزشی فرزندان و پدر (ناسازگاری) و استحکام خانواده رابطه معکوس معنیداری وجود دارد؛ یعنی با افزایش تضاد ارزشی فرزندان و پدر (ناسازگاری)، استحکام خانواده نیز کاهش مییابد. مقادیر ضرایب رگرسیونی نیز نشانگر آن است که به ازای یک واحد تغییر در متغیر تضاد ارزشی فرزندان و پدر (ناسازگاری)، استحکام خانواده معادل منفی 471/0 واحد تغییر میکند..
با توجه به آمار توصیفی نیز دیدگاه ارزشی در بین پاسخگویان (4/59٪ آنها) بالاست. یعنی بین آزاده و فرزندان توافق ارزشی وجود دارد و این موضوع در حد مطلوب است.
امروزه تضاد ارزشی، بین والدین و فرزندان موضوعی مهم است چرا که انتقال ارزشها از نسلی به نسل دیگر باعث تداوم فرهنگی و نسلی میشود. همسویی در دیدگاههای ارزشی بین پدر و فرزندان در خانوادهی آزادگان موضوعی حائز اهمیت است به این علت که آزاده با انتقال ارزشهای دینی، فرهنگ دفاعمقدس و بسیاری از ارزشهای دیگری که به خاطر آنها خطرات بیشماری را تحمل نموده، میتواند باعث تداوم فرهنگی و نسلی شود. البته نباید از یاد برد که نهادهای فرهنگی و آموزشی باید بستر این امر (انتقال ارزشها) را فراهم نمایند تا حفظ ارزشها در بین نسل جدید و به ویژه فرزندان آزادگان صورت گیرد. همان گونه که در فصل چهارم این پژوهش آمار نشان از همسویی متوسط دیدگاه ارزشی فرزند و پدر در بین 30٪ فرزندان دارد، میتوان با تقویت عوامل مؤثر، تضادها را کاهش داد.
بیشترین مشکلات فرهنگی که آزادگان و خانوادههایشان با آن مواجهند به ترتیب اولویت عبارتند از؛ کمبود امکانات، کمتوجهی مسئولان، مشکلات اجتماعی.
پیشنهادات آزادگان و خانوادههایشان در خصوص رفع مشکلات به ترتیب اولویت و فراوانی عبارتند از: رسیدگی به موقع به مشکلات آزادگان، رسیدگی به امور فرهنگی آزادگان، توجه بیشتر به آزادگان، رفع مشکلات فرزندان (در زمینه شغل، تحصیل و ازدواج).
حمایت دولت و دیگر بخشهای حکومتی از خانواده، موضوعی است دارای ابعاد متنوع و گسترده که در دوران معاصر موردتوجه ویژه قرار گرفته است. حمایت اقتصادی، آموزشی و قانونی مهمترین اقسام حمایت حکومت از خانواده را تشکیل می دهند. حمایت آموزشی و فرهنگی حکومت نقشی محوری در حفظ و استحکام نهاد خانواده ایفا میکند.
در یک جمعبندی کلی میتوان گفت یافتههای پژوهش نشان میدهد که خانوادة آزادگان از استحکام مطلوبی برخوردارند، لکن برای حفظ وضع موجود و ارتقا این استحکام به سطح بهتر (6/36 متوسط و 9٪ پایین) نیاز به اقدامات مؤثر است. با توجه به این که اکثراً خانوادهها با مشکلاتی درگیرند که خاص خانوادههای آزادگان است (از قبیل مشکلات روحی و جسمی آزاده، نبود دورههای آموزشی و فراغتی خاص خانوادهها و...) و جوان‌بودن جمعیت فرزندان و دغدغة والدین برای رفع مشکلات آنها (همچون اشتغال، ازدواج، تحصیل و ...) حساسیت موضوع را برای مسئولان و دستاندرکاران بیشتر میکند.
پروژه اردوگاه‌پژوهی
از آنجایی که جای مطالعات تحقیقاتی در حوزة مقاومت و شناخت کلی از اردوگاههای نگهداری آزادگان در عراق، خالی به‌نظر می‌رسید و یا در این مورد بسیار کمرنگ کار شده است. خلاء موجود در این عرصه موجب شد تا پروژة اردوگاه‌پژوهی که در چارچوب مطالعات آکادمیک تنظیم و تدوین شده است، در اولویت فعالیتهای این معاونت قرار بگیرد.
این پروژه برای اجرا به سه نفر از عزیزان پژوهشگر سپرده شد و خروجی آن در قالب 21 کتاب ارائه خواهد شد.
اهداف
1. مستندسازی مطالعات اردوگاهی و تاریخ‌نگاری دوران مقاومت اسرای ایرانی با توجه به حضور داشتن منابع دسته اول، منابع آرشیوی و دسته دوم در دسترس و ...
2. ارائه مجموعه‌ای منسجم و به هم پیوسته از مطالعات اردوگاهی اسرای ایرانی که بتوان روایت تاریخی واقعی از دوران مقاومت ارائه نمود.
3. چاپ و انتشار مجموعه «کتب» تاریخی- توصیفی از دوران مقاومت و اردوگاههای اسرا در قالب یک مجموعه به‌هم پیوسته، منسجم، تفکیک شده و آکادمیک برای جامعه علمی کشور
4. معرفی بیشتر جامعه اسیران جنگی ایرانی
ضرورت‌ها
اسیران ایرانی جنگ تحمیلی، بخش اساسی و مهم دوران جنگ 8 ساله است که تاریخ‌نگاری وضعیت و وقایع دوران مقاومت آنها امری ضروری است. متأسفانه امروز پژوهش قابل‌اعتنایی که بتواند مطالبات و سؤالات پژوهشگران علاقه‌مند به مسئلۀ اسیران جنگی ایرانی را به صورتی علمی برطرف نماید، موجود نیست. همچنین با توجه به رویکرد عمده آثار مرتبط با اسیران جنگی که اکثراً صورتی ادبی و رمان‌گونه دارند، ضرورت پژوهش‌هایی علمی- تحقیقاتی که میتواند روایت واقعی و ماندگاری از آن دوران را دربرداشته باشد، نیز موضوع مهم و قابل‌اعتنا است؛ خاصه اینکه الحمدلله مرجع آماری و منبع دست‌اول مورد ادعا (آزادگان)، عمدتاً در سلامت بوده و در قید حیات‌اند. این وضعیت ظرفیت نه تنها تنظیم تاریخ‌نگاری و مستندسازی را ضروری می‌نماید بلکه بنا به موجودیت منابع دسته اول این نوع تحقیقات این ضرورت دوچندان نیز میشود. لذا در شرایط کنون با توجه به «لزوم» اجرای چنین پروژۀ تحقیقاتی و «در دسترس‌بودن» جامعة آماری دست‌اول، منابع آرشیوی، منابع دست‌دوم و کارهای کتابخانه‌ای انجام شده، پرداختن به موضوع تاریخ‌نگاری آزادگان «ذیل تحقیات اردوگاهی» امری بسیار ضروری است که انجام این پژوهش را توجیه میکند. این تحقیق در 21 فصل با گفتارهای چندگانه به صورت ذیل تقسیم بندی میشود:
فصل اول: تاریخچه و معرفی( وضعیت فیزیکی- اقلیمی و امکانات) اردوگاه
تاریخچه و چرایی تشکیل اردوگاه: شامل تاریخ تشکیل اردوگاه/ چرایی تشکیل اردوگاه/ مدت زمان موجودیت اردوگاه/ زمان پایان فعالیت اردوگاه و ...
وضعیت فیزیکی و اقلیم اردوگاه: شامل آب و هوای منطقه اردوگاه، معماری و سازه ی اردوگاهی/ وضعیت برج و بارو/ امنیت اردوگاه/ امکانات اردوگاه/ تعداد آسایشگاه/ مساحت اردوگاه/ تعداد طبقات/ تعداد حمام/ سرویس های بهداشتی/ مدت زمان موجودیت اردوگاه/ پایان اردوگاه/ زندان انفرادی/ مسائل امنیتی/ نور و تهوی/ بلندگو/ وسایل گرمایشی و سرمایشی و ...
امکانات اردوگاه: امکانات شامل / آبگرمکن/ المنت/ باغبانی/ تشت/ تلویزیون/ سرگرمی/ کشاورزی/ موقعیت جغرافیایی/ نگهبانی/ معرفی مکانی اردوگاه/ تاریخ تاسیس/ استاندارد ظرفیت/ وضعیت حیاط/ ساعات خواب/ بیدارباش/ هواخوری و ....
اصطلاحات اردوگاهی
اصلاحاتی همچون قاطع/ حانوت/ حبانه/ و....
فصل دوم: اسرای ایرانی و دسته بندی آنها در هر اردوگاه
دسته بندی بر اساس اس گروه نظامی : شامل؛ ارتشی/ افسر/ بسیجی/ پاسدار/ جهاد سازندگی/ خلبان/ دانش‌آموز/ دانشجو/ راننده/ روحانی/ ژاندارمری/ سپاهی/ سرباز/ سرهنگ/ شغل آزاد/ طلبه/ عشایر/ قاچاقچی/ کمک خلبان/ مردم عادی/ مرزنشین/ معلم/ نیروی زمینی/ نیروی هوایی/ هلال احمر/ تعداد اسرای اردوگاه و اسامی اسرای شاخص(تعداد و اسامی افراد صاحب نام و مهمی که در میان اسیران بودند)/
دسته بندی بر اساس رسته(نظامی یا غیر نظامی، حوزوی، دانشگاهی، جهاد سازندگی، هلال احمر و ...)
دسته بندی بر اساس دین و مذهب: ارمنی/اهل حق/ بهایی/ زرتشتی/ شیطان‌پرست / علی‌اللهی/ گبر/ مسیحی/ یهودی
دسته بندی بر اساس زمان(مدت زمان اسارت اسیران اردوگاه به تفکیک) و تحصیلات اسیران
فصل سوم: رهبری و مدیریت در هر اردوگاه
مدیریت ایرانی اردوگاه؛ شامل مطالعه رفتار ارشدها(ارشد اردوگاه، ارشد آسایشگاه، ارشد قاطع، ارشد ملحق)/ نحوه انتخاب ارشدها / مدیریت ارشدهای ایرانی/ رهبری معنوی اردوگاه (حاج آقای ابوترابی و دیگر بزرگان اردوگاه)/ افراد معتمد اردوگاه/ و ....
مدیریت عراقی اردوگاه؛ نحوه مدیریت و اعمال نظم اردوگاه توسط عراق/ نحوه حراست و حفاظت از اردوگاه/ افسر استخبارات/ افسر بعثی/ افسر عراقی/ خالد/ خلف/ درجه/ رائد/ رعد/ رئیس/ستوان / سرگرد / سرهنگ/ سروان / ضابط/ عریف/ فرمانده بعثی/ گروهبان/ مأمور/ استخبارات/ مأمور بعثی/ نائب ضابط/ نقیب/ نگهبان/ نگهبان روز/ نگهبان شب و ... .
فصل چهارم: حوادث و رویدادهای مهم هر اردوگاه
اعتراضات/ اعتصاب/ انتقال/ انفجار/ آتش/ تفتیش/ جابه‌جایی/ حمله عراق به/ کویت/ خبرنگاران/ درگیری/ شکنجه/ شورش/ زیارت عتبات/ رحلت حضرت امام(ره)/ پذیرش قطعنامه/ شکنجه‌های جمعی مهم/خبر آزادی /ورود افراد مهم و شاخص به اردوگاه/ بازید اشخاص مهم عراقی از اردوگاه و ..
فصل پنجم: بهداشت و درمان و پزشکی هر اردوگاه
امکانات درمانگاهی بیمارستانی: بهیار/ بیمارستان/ اتاق عمل /پرستار/ پزشک/ تخت خدمات پزشکی/ درمانگاه/ دکتر/ دندان‌پزشکی/ مسئول درمانگاه/ معلول و ...
امکانتات بهداشتی :پودر رختشویی/ پودر لباسشویی/ سلمانی/ کادر پزشکی/ نظافت اردوگاه (آشپزخانه، توالت و ...)
فصل ششم: تغذیه و آشپزی اردوگاه
امکانات و ابزار آشپزی (اجاق گاز، دیگ، قاشق، چراغ، پریموس، ملاقه و ...)/ انواع غذا/ آشپز/ آشپزخانه/ جیره غذایی/ چای/ سبزی/ سهمیه/ شام/ صبحانه/ صمون / گروه غذایی/ مسئول آشپزخانه/ میوه/ هیتر/ و ...
فصل هفتم: پوشاک در اردوگاه
لباس های شخصی/ لباس های فرم(شکل، علامت، رنگ، مدت زمان تعویض، زمان تعویض، شیوه نگهداری از لباس، نحوه دوختن لباس و خیاطی و ...)/ پتو و زیر انداز/
فصل هشتم: دین و معنویت اردوگاه
احترام/ اخوت/ اذان/ ازخودگذشتگی/ افطار/ امداد الهی/ امداد غیبی/ ایثار/ ایستادگی/ ائمه/ تاسوعا/ تکریم/ توسل/ تیمم/ حافظ قرآن/ دعا/ راستگویی/رسیدگی به بیماران/ زیارت/ سحر/ سوگواری و سینه‌زنی/ شجاعت/ شفا/ صداقت/ صلوات/ عزاداری/ عزت نفس/ فداکاری/ فریضیه/ دینی/ قاری/ کمک/ ماه محرم/ ماه رمضان/ مداحی/ معنویت/ مقاومت/ نماز/ نماز جماعت/ نوحه/ نیایش/ وحدت/ وضو و ... .
فصل نهم: مسائل روحی و روانی اردوگاه
وضعیت روحی اسیران/ بیماری های روانی/ افسردگی در اردوگاه/ پرخاشگری در اردوگاه/ درگیری و تنش های روحی در اردوگاه/ روحیه تعون و همگرایی در اردوگاه/ انزواطلبی و گوشه گیری اسیران/ و ... .
فصل دهم : فرهنگ و هنر اردوگاه
آواز/ بازیگری/ تئاتر/ جایزه/ جشنواره/ خطاطی/ خیاطی/ دکلمه/ سخنرانی/ سرود/ سوگواره/ شعر/ طراحی/ طنز/ عکس/ کارگردان/ گروه سرود/ گریم/ مداحی/ مسئول گروه سرود/ مشاعره/ مقاله/ نقاشی/ نمایش/ نمایشگاه/ نمایشنامه
فصل یازدهم: آموزش، ابتکار و خلاقیت ها در اردوگاه
آموزش: یادگیری زبان خارجی(انگلیسی، عربی و فرانسه و ...)/ ادبیات فارسی/خوشنویسی/دروس مدرسه (ریاضی، فیزیک و ..)/ یادگیری سواد و ادامه تحصیلات/ تدریس روخوانی و آموزش حفظ قرآن/ برنامه تفسیر قران و نهج البلاغه/ شیوه بدست آورن قلم و کاغذ/ روش های آموزش
ابتکار و خلاقیت : ابزار آموزشی (تخته سیاه، دفتر، کتاب‌سازی، مداد و ...) / مورس/ خوراکی (زولبیا و بامیه، شیرینی، شربت، غذای ابتکاری، مربا و ... )/ دمپایی/ رنگ/ کاردستی (آلبوم، تسبیح، تقویم، جانماز و سجاده، /گلدوزی، کیف، گیوه، مُهر و ...)/ گیوه/ المنت
فصل دوازدهم: مناسبت ها و اردوگاه
12 فروردین/14 خرداد/ 22 بهمن/ ارتحال امام/ اعیاد/ جشن/ دهه فجر/ سالگرد/ عاشورا/ اعیاد/ عید نوروز/ عیدفطر/ ماه رمضان/ محرم/ میلاد/ نیمه/ شعبان/ ولادت/ یوم الله
فصل سیزدهم: زندگی، مرگ و شهادت در اردوگاه
زندگی جمعی در اردوگاه/ همدلی و همیاری در اردوگاه/ تقسیم کارها در اردوگاه/ حل و فصل اختلافات در اردوگاه/ گذران روز، ماه و سال در اردوگاه و ...
اوقات فراغت در اردوگاه/ نحوه گذراندن ساعات بیکاری و خالی از برنامه در اردوگاه/ نحوه مدیریت زمان در اردوگاه
تعداد مرگ و میر(شهادت) در اردوگاه/ امار شهداء اردوگاه/ اجساد شهداء اردوگاه/ علت شهادت افراد/ اعدام/ بیماری/ خودکشی/ فوت
فصل چهاردهم: ورزش و مسابقات در اردوگاه
بازی/ بسکتبال/ پینگ‌پونگ/ والیبال/ جام/ جوائز/ جودو/ داور/ طناب‌کشی/ فوتبال / کاراته/ کشتی/ کلاس ورزش/ کمربند رتبه/ کونگ فو/ مدال/ مربی/ مسابقه/ نرمش/ والیبال/ ورزش باستانی/ ورزش بومی/ ورزش محلی/ ورزش مناسبتی/ ورزش‌های/ رزمی/ هندبال
فصل پانزدهم: زندان و شکنجه در اردوگاه
زندان انفرادی/ سلول/ شکنجه (آمارگرفتن بی‌موقع، آویزان‌کردن، باتلاق،/ بی‌احترامی، بیگاری، تحقیر، تراشیدن ریش، ترانه‌های مبتذل،تفتیش،/ تونل مرگ، توهین، ریختن نمک روی زخم، سیلی، شلاق، صونده، ضرب‌وشتم، تشنگی و گرسنگی، غلتادن روی شیشه، فلک، قنداق تفنگ، کابل، کم‌کردن جیره غذایی، لگد‌زدن،/ ناخن کشیدن، نشستن با سر پایین و نگاه‌کردن به خورشید و ... .
فصل شانزدهم: خدمات اردوگاهی
خادمان/ رسیدگی به بیماران/ رسیدگی به پیران/ رسیدگی به جانبازان/ رسیدگی به معلولان/ رسیدگی به نیازمندان/ شستشوی ظرف/ شستشوی لباس/ نظافت
فصل هفدهم: شیوه های ارتباط گیری و کسب اخبار در اردوگاه
ابزار کسب اخبار/ تلویزیون/ رادیو / روزنامه/ ارتباط/ نامه رمزی/ نامه از طریق دیگران
فصل هجدهم: جاسوسی و فعالیت منافقین در اردوگاه
پناهنده / خبرچین / منافقین/ سازمان منافقین/ شیخ‌علی تهرانی/ فروغ جاویدان/جاسوس/ فعالیت منافقین در اردوگاه شامل: شیوه های فعالیت منافقین در اردوگاه/ تعداد افراد پیوسته به منافقین
فصل نوزدهم: اسیران و صلیب سرخ
صلیب سرخ و اسیران جنگی/ صلیب سرخ و ثبت نام اسرا/ دیدار های مهم اعضای کمیته بین المللی صلیب سرخ از اردوگاه/ رابطه صلیب سرخ با اسیران اردوگاه/ اختیارات و فعالیت های صلیب سرخ در قبال اسیران اردوگاه/ صلیب سرخ و پیامرسانی و ارسال نامه اسیران و خانوادهایشان برای یکدیگر
فصل بیستم: مقاومت در اسارت
روحیه مقاومت در میان اسیران/ نقش اشخاص برجسته و رهبران در مقاومت بخشی به اسیران(نقش مرحوم حجت الاسلام علی اکبر ابوترابی)/ الگوی اسیران در مقاومت/ چگونگی مقاومت اسیران/ ایمان و اعتقادات الهی و مقاومت اسیران/ عشق به وطن و ایران و مقاومت اسیران/ راز مقاومت اسیران/ ثمره مقاومت در اسارت
فصل بیست و یکم: اسیران و آزادی
زمان پایان اسارت و اردوگاه/ چگونگی انتقال اسیران به ایران/ نحوه مواجه اسیران با مرز جمهوری اسلامی
4) طرح سبک‌زندگی آزادگان
سبک زندگی در چارچوب فرهنگ بومی یکی از دغدغه‌های اصلی جامعة ایرانی و نخبگان جامعه است و آزادگان به عنوان یکی از شاخصهای جامعة ایرانی و زندگی آنها در اسارت الگوهایی را بیان میکند. بنابراین الگوهای عملی اسارتی‌‌می‌تواند برای جامعة فعلی ایرانی راه‌گشا باشد و شاخص‌هایی را برای بهزیستی بیشتر و سبک زندگی با محوریت مقاومت و تاب‌آوری به همگان معرفی کند.
بی‌شک درک دنیای اسارت و نوع سبک زندگی با توجه و تمرکز بر مؤلفه‌های فرهنگی، اجتماعی و بومی و سنت و سیره معصومین که فرهنگ دفاع مقدس برگرفته از آن بوده است، در انتقال این سبک کاربرد قوی خواهد داشت و مثمر به ثمر و مفید خواهد بود.
طرح سبک زندگی، که در راستای اجرایی‌شدن بیانیة گام دوم انقلاب مقام معظم رهبری، آقای دکتر عیسی‌مراد اجرای طرح را به‌عهده دارند.
اهداف
1. تعیین ملاک‌ها و شاخصهای سبک زندگی بومی- اسلامی
2. معرفی الگوی سنتی و بومی – اسلامی برای جامعه ایرانی
3. تعیین روش مناسب برای سبک زندگی ایرانی
4. تعیین الگوهای مقاومت و تاب‌آوری و صبوری در بحران‌ها
5. شناساندن سبک زندگی اسارتی به عنوان الگوی عملی
6. ارائه فراشناخت منطقی برای درک آسیبها و موقیت‌های تهدیدزا
7. معرفی اسوة قابل‌قبول در حوزة مقاومت و زندگی همراه با آرامش
8. تعیین روشهای ماندگاری میراث فرهنگی ملی با تمرکز بر اسارت
9. اکتشاف نوعی سبک زندگی با الهام از رویکردهای ملی و بین‌المللی با تمرکز بر اسارت اسیران ایرانی
ضرورت طرح
نظربه اهمیت سبک زندگی و خلأ معنا‌دار آن در جامعه، احساس نیاز برای الگوگیری از مدل‌های بومی- اسلامی سبک‌زندگی با محور قرارگرفتن آزادگان بهعنوان مصادیق تحمل‌پذیری و تاب‌آوری برای جامعه ضرورت مییابد.
با توجه به تعاملات چهارگانة انسان با خدا، با خود، دیگران و طبیعت با عنایت به الگوهای سرمشق‌بودن زندگی اسارتی و زیست‌های فردی و اجتماعی و ساحت‌های مختلف زندگی که در بخشهای بعدی تشریح میشود، در مواقع بحرانی اهمیت پرداختن به این مقوله را مضاعف میکند.
بخشهای چهارگانه طرح به شرح ذیل میباشد:
بخش اول: ماهیت سبک زندگی (سبک زندگی یعنی چه؟)
در این بخش به بررسی ماهیت زندگی در جامعة ایرانی باتوجه‌به تاریخچه، اهداف، اصول، مباحث تطبیقی و دیدگاههای مختلف پرداخته میشود و به این سؤال پاسخ میدهد که سبک زندگی چیست؟ و چگونه می‌توانیم با آن آشنا شویم و بدانیم ماهیت سبک زندگی چگونه است و با چه مؤلفه‌هایی سروکار دارد. مؤلفه‌های موردتوجه در این قسمت عبارتند از:
1. تعاریف سبک زندگی از منظر‌های مختلف در منابع داخلی و خارجی
2. تئوری‌ها و رویکرهای بین‌المللی و مقایسه آنها
3. تئوری‌ها و مدل‌های بومی و ایرانی
4. نگرش‌های اسلامی و معنوی و سبک زندگی از منظر اسلام و بزرگان دین
5. اسناد راهبردی و بالادستی (مانند سند 1404 آزادگان)
6. اصول سبک زندگی ایرانی
7. سبک زندگی و بهداشت روان
8. تفاوت سبک زندگی اسلامی و سکولار و ماتریالیسم
9. سبک زندگی از منظر روان‌شناسی و سایر علوم
10- سبک زندگی و پژوهش‌های موجود
11. سبک زندگی و تاریخچة شکل‌گیری سبک زندگی
12. سبک زندگی از مدل تا کاربرد
بخش دوم: سبک زندگی آزادگان در اسارت
آزادگان چگونه زیست می‌کردند؟ (زیست اسارتی)
در این قسمت به تشریح زندگی اسیران ایرانی در عراق و در طی سنوات طولانی (از سال 59 تا 69) در سطوح موقعیت‌های مختلف و با نگاه ابعادی در زمینه‌های فردی، بین فردی، اجتماعی و اموربهداشتی، تغذیه، حوادث و حقوق و غیره بحث شده است.
1. موقعیت‌های روزمره و فیزیکی اسارتی (مکان و زمان و شرایط وموقعیت و پوشش و ...)
2. موقعیت اعتقادی معنوی اسارتی (امداد‌های غیبی، عبادات، امورمعنوی و غیره)
3. موقعیت‌های سلامت جسمانی و بهداشت (ورزش، بهداشت، جانبازان، تغذیه و...)
4. موقعیت علمی و آموزشی( نحوه آموزش، تلاش علمی، پژوهشی و امثال آن)
5. موقعیت اقتصادی و مالی (نحوة زیست اقتصادی اسیران)
6. موقعیت‌های مدیریتی و رهبری (گروه‌ها و تشکل‌ها و تشکیلات اسارتی)
7. موقعیت‌های سلامت روان شناختی و بهداشت روانی و آسیب‌های آن
8. موقعیت‌های فرهنگی و اجتماعی (تبلیغات،هنر، شعر و ...)
9. موقعیت‌های بحرانی ( شورش‌ها، سلول‌ها، مرگ و میر و سایر حوادث)
10. موقعیت‌های اشتغال ( اشتغال‌زایی و مشاغل کاذب عراقی‌ها برای اسیران)
11. موقعیت‌های نخبگان (خلاقیت‌ها، نخبگان اسارتی و ...)
12. موقعیت‌های اسیران با خانواده (وضعیت تأهل و مکاتبات، تأهل و حوادث در خانواده و ...)
13. موقعیت‌های مقاومت و مقابله (تاب آوری و صبوری، انقلابی‌گری)
14. موقعیت‌های رفتارهای متقابل و تعاملات فردی و اجتماعی (تعاملات بین اسیران با خود، با اسیران، با عراقی‌ها و عراقی‌ها با اسیران و ...)
15 موقعیت‌های حمایتی و مشارکتی(همدلی،همدردی)
16 موقعیت‌های زیستی زنان در اسارت (نحوه زندگی چهار نفراسیر خانم که در اسارت بودند)
17. موقعیت‌های حقوقی (کنوانسیون‌های اسرا، حقوق اسیران و احقاق حق، قوانین بین المللی و...)
18. موقعیت‌های صلیب‌سرخ و سازمان‌های بین المللی
بخش سوم: آسیب شناسی و تهدیدات سبک زندگی موجود
دنیای معاصر دچار چه مشکلاتی است؟ (عوارض دنیای فعلی و معاصر در جامعه)
در این بخش به بررسی آسیبها، تهدیدات و انواع عوارضی که جامعه معاصر را به مخاطره افکنده است و نوعی خلأ معنایی به وجود آورده است، پرداخته میشود که برخی از آنها عبارتند از:
1.خلأ اخلاق، معنویت، معنای زندگی، دین و امور مذهبی که ممکن است در جامعه عوارضی را در فاصله گرفتن از خدا و اخلاق وجود داشته باشد.
2. آسیب‌های روان‌شناختی که به مجموعه‌ای از آسیبها و اختلالاتی که بر اساس شاخص‌ها و ملاک‌های انجمن‌های علمی بین المللی حوزه روان‌شناختی و روانی-اجتماعی
3. آسیب‌های اجتماعی که به‌نحوی بیشتر در موقعیت‌های اجتماعی مانند سوءمصرف و اعتیاد، نابهنجاری‌‌های خانواده مانند طلاق، خودکشی و امثال آن
4. آسیب‌های ازدواج خانواده و تعاملات آن که با تمرکز و مستند بر آمار و داده‌ها و تحلیل‌ها، آسیبها و اختلالات مختلف در زندگی بشری
5. عدم روش‌شناسی متناسب با جامعه و زندگی طبیعی انسان‌های جامعه که بر اساس مدل‌ها و الگوهای ملی و بین‌المللی تعریف شود.
6. سبک زندگی معیوب که به مجموعه‌ای از سبک و شیوه‌هایی از زندگی معمول مردم در موقعیت‌های مشکل‌ساز و عدم آرامش را ایجاد میکند.
7. خلأ مهارت‌های زندگی، مهارت‌های حداقلی انسان‌های جامعه مانند تعاملات، مقابله‌ها، تقویت و ... که میزان تاب‌آوری را کمتر میکند.
8. فراشناخت معیوب، منظور عدم‌توجه به شناخت شناخت‌ها و معرفت‌های موجود است.
9. تهدیدات دنیای صنعتی و تکنولوژی مدرن، وجود فضاهای مجازی، شبکه‌های بین‌المللی و عدم بهره‌برداری مفید از تکنولوژی روز دنیا و عوارض آن.
10. بیماری‌های جسمانی و انواع بیماری‌ها: عدم رعایت زندگی با سبک اصول پزشکی و بهداشتی و نواقصی که در زندگی بشری ایجاد میکند مورد عنایت قرار میگیرد.
نتایج مورد انتظار
نظر به مباحثی که اشاره شد، محقق در پایان تحقیق با اکتشاف از مجموعة ابعاد چهارگانه تحقیقات که اشاره شد، به یک مجموعة الگویی و مدل متناسب خواهد رسید و جمعبندی قابل قبولی خواهد کرد. بنابراین همان‌گونه که در اهداف اشاره شد، محقق سبک زندگی عملی اسیران ایرانی را برای جامعه به صورت یک الگو معرفی خواهد کرد تا کاربرد آن در حوزههای مرتبط به سبک زندگی مانند حوزة تعلیم و ترییت، علمی، فرهنگی، معنوی، خانواده، سلامت، سیاسی، نظامی و انتظامی، مدیریتی و موارد مرتبط دیگر، مورد بهره‌برداری و کاربرد در جامعة ایرانی و بین‌المللی قرار گیرد.