از ریزش مخاطب تا اُفت انگیزه هنرمندان

به گزارش روابط‌ عمومی مؤسسه فرهنگی پیام آزادگان، نزدیک به شش ماه از ورود ویروس ناخوانده کرونا در کشور می گذرد و تنها یک ماه است که سالن های تئاتر و سینما دو مرتبه پس از تعطیلی ناخواسته ، بازگشایی شدند اما چه بازگشایی که به قول اهالی تئاتر از باز نشدن شاید بهتر باشد.

منظور از نگارش این گزارش از سوی نویسنده این نیست که تشویق و ترغیبی برای باز نشدن سالن ها صورت بگیرد تنها منظور بررسی آسیب ها و مشکلات کنونی از دیدگاه سالن دارهای نمایش بالاخص سالن های خصوصی است چه اینکه این سالندارها از این وضعیت بیش از همه متضرر شده و انگیزه خود هنرمندان نیز در این عرصه کمتر شده است چرا که خیلی از هنرمندان نامدار تئاتر این روزها علاقه ای به کار ندارند و شاید حق هم دارند که با این وضعیت پنجاه درصدی پر کردن سالن و با آن همه استرس برای رعایت پروتکل ها نگران وضعیت تئاتر برای هنرمندان و مخاطبان باشند.

در این میان عده ای هنرمندان را هم کم و بیش می بینیم که دل به دریا می زنند، ریسک کرده و به اجرا می روند اما همین ها هم در میانه اجرا دچار نوسانات و مشکلاتی می شوند به طور مثال همین چند روز پیش بود که با صحبت های استاندار تهران شاهد افت اجراها و مخاطبان تئاترها بودیم.

پیش از اینکه به صحبت های سالندارهای تئاتر درباره چند و چون وضعیت تئاتر و مخاطبان آن بپردازیم نگاهی به آثار روی صحنه این روزهای تئاتر در تهران می اندازیم که از این قرار است: 

در تئاتر شهر که قلب تپنده سالن های تئاتر دولتی محسوب می شود این روزها نمایش سه شنبه های لعنتی به نویسندگی و کارگردانی محمدمهدی خاتمی در سالن سایه و نمایش کوکاکولا به نویسندگی و کارگردانی نصیر ملکی جو در سالن قشقایی به اجرا می رود. در تماشاخانه سنگلج نمایش عجیب السلطنه به کارگردانی بهنود محمدی پور ، در تالار هنر نمایش دنیای شگفت انگیز اکو و تاکو به کارگردانی امید انصاری  و نمایش افسانه پری دریایی به کارگردانی رضا بیات به صحنه می روند.

در عمارت روبرو نمایش های فقرات بی ستون و عباس میرزا، تئاتر مستقل تهران نمایش کوریولانوس، نمایش های اجراخوانی کله پوک ها و درد و داد، نمایش با من حرف بزن در تماشاخانه ملک، نمایش آقای اشمیت کیه در تماشاخانه شانو، نمایش واجد شرایط در خانه نمایش دا و نمایش آنجا که من سنگ می شوم در تماشاخانه استاد جمشید مشایخی به صحنه می روند.

ملاحظه می کنید که در هر یک ازسالن ها تنها یک اجرا و نهایت دو اجرا و درسالن های بزرگی مثل تئاتر شهر تنها دو اجرا اکنون روی صحنه است و تالار وحدت و رودکی هنوز حتی یک اجرا نیز تدارک ندیده اند و شاید هم هیچ هنرمندی تقاضایی برای اجرای نمایش ها دارد.

*تئاتر خصوصی بار دولت را کم کرده است/ ما نیاز به حمایت داریم

یکی از مشکلات کنونی تماشاخانه ها این روزها عدم حمایت  دولت از آنها است که خیلی از سالن ها را به مرز ورشکستگی مالی رسانده است با توجه به اینکه مخاطبان تئاتر این روزها ریزش داشته و بهرحال خود رعایت پروتکل های بهداشتی هم در این عرصه نیاز به پول دارد بنابراین سالندارها دچار چالش های زیادی شده اند.

«داود نامور»، مدیر تماشاخانه مهرگان در این باره به خبرنگار فارس می گوید: متآسفانه جز یک بسته آب ژاول ما حمایت دیگری ندیدیم! شاید خیلی ها تصور کنند که توقع ما زیاد است اما واقعیت ما به یک حال و احوال پرسی از سوی مدیران نمایشی هم قانع هستیم تا فراموشان نکنند.

شانزده سالن خصوصی با دو هزار صندلی آمده که گروه ها پشت درب سالن های تئاتر شهر و ایرانشهر صف نبندند، ماهم بهرحال می توانستیم سرمایه مان را جای دیگری هزینه کنیم اما علاقه به تئاتر داشتیم هر چند که نقدهای زیادی هم بر سالن های خصوصی وارد است. الان وضعیت بحران فعلی کل دنیا را گرفته ما هم انتظار زیادی نداریم فقط اینکه بهرحال در این مدت نزدیک به دویست کارمند بیکار شده اند، بماند وضعیت بازیگران و کارگردان ها که مشخص نیست.

من نمی گویم حتما همه از کارها باید استقبال کنند اما باور کنید که سالن های تئاتر الان از یک غذاخوری کمتر مشکل ایجاد می کنند. من انتقاد به دولت دارم اما این دلیل نمی شود که کارم را تعطیل کنم و کار نکنم بهرحال اگر قرار بود دولت کمک کند که بخش خصوصی اصلا ایجاد نمی شد، حال دولت دیگر سنگ جلوی پای ما نیاندازد! من حاضرم مجموعه را تعطیل کنم اما یک نفر آسیب نبیند، امیدواریم ما در دوره جدید از پاییز بتوانیم اجراهای خوبی داشته باشیم و مردم اعتماد کنند و تماشاگر بیاید و این هنر واقعی که برای خودش تاریخی دارد، سرپا بماند و ما هم بتوانیم زندگی کنیم.

*وضعیت تماشاگر تئاتر نرمال نشده است اما در شرایط فعلی رضایت بخش است

اما در برابر صحبت های داود نامور، پریسا مقتدی مدیر تماشاخانه سنگلج که از تماشاخانه های دولتی ما محسوب می شود معتقد است که علت دو اجرایی نرفتن کارها رعایت پروتکل های بهداشتی است و استقبال از تئاترها از سوی هنرمندان خوب است.

وی دراین باره می گوید: «ببینید از لیست اجراهای سنگلج برای اسفند ماه سال 98 هر دو کار اعلام آمادگی کردند که اجراهایشان را ادامه بدهند البته تغییری که ما براساس شرایط دادیم، این بود که هیچ دو کاری  در یک تاریخ اجرا نروند، چرا که این اتفاق قبلا می افتاد، مثلا در یک روز دو نمایش در دو سانس مختلف اجرا می شدند ، منتها الان به جهت کم کردن ارتباطات  انسانی در فضاهای پشت صحنه دوره های اجرای نمایش ها را متفاوت کردیم.

اگر زاویه دیده مان را در این شرایط تغییر دهیم، نمایش های ما تماشاچی خود را دارد و نسبت به شرایط فعلی وضعیت رضایت بخش است امیدواریم به آن وضعیت مورد نظرمان هم دست پیدا کنیم. با این حال خدا را شاکریم که هنوز هستند کسانی که در همین شرایط هم با همه سختی رعایت موازین بهداشتی تصمیم می گیرند، تئاتر ببینند، در تئاتر هزینه کنند و وقت و انرژی بگذارند و این رضایت بخش است اما درباره تعداد مخاطب هنوز وضعیت نرمال نشده است.

*ضررهای اجرای نمایش این روزها بیش از فواید آن است/ تئاتر را تبدیل به یک ویترین و شو نکنیم!

تماشاخانه سرو تحت حمایت بنیاد روایت و انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس نیز این روزها با اُفت و خیز زیادی برای اجرای کارهایش روبه رو بوده است. «امیرحسین شفیعی» مدیر این تماشاخانه نیز در گفت وگو با فارس می گوید: من احساسم بدون رودروایسی این است که به نظرم دولت از حمایت جدی خانواده تئاتر شانه خالی کرده ، در حالیکه تجمع های 10 نفره را تعطیل کرده ، سینما و تئاتر را نمی خواهد تعطیل کند.

این دلسوزی برای هنرمند تئاتر نیست چرا که در خوشبینانه ترین حالت هر هنرمندی که الان اجرا برود نمی تواند از پس هزینه هایش بر بیاید من فکر میکنم دولت به دلیل نداشتن اعتبارهای لازم تصمیم درستی را درباره بازگشایی سالن های تئاتر نگرفته است.تئاتر یک هنر زنده است و نفس به نفس بازیگر تئاتر  و هنرمند با مخاطبان در ارتباط هستند.

من می گویم یا دولت باید فورا سالن ها را تعطیل کند یا اینکه حمایت جدی حداقل از اثری که در حال اجرا است ، داشته باشد. درست است و عاقلانه نیست یک سالنی با سی مخاطب اجرا برود اما متولی تئاتر می بایست از تئاتر حمایت کند نکته این است که دولت حمایت جدی نمیکند، حاضر به تعطیلی سالن های تئاتر هم نیست این یعنی درب سالن باز است و اگر می خواهید پول در بیاورید فضا باز است درحالیکه هر عقل سلیم می داند که با 50 درصد ظرفیت چگونه گروه نمایشی و سالن ها از پس هزینه هایشان بر می آیند؟

این نکاتی که می گویم فقط منظور اداره هنرهای نمایشی و معاونت هنری ارشاد نیست در رأس منظورم سازمان برنامه و بودجه، ستاد ملی کرونا است مگر می شود که همه همایش ها و گردهمایی ها ، عزا و عروسی تعطیل اما درب تماشاخانه های تئاتر با آن وضعیت تهویه بلک باکس ها با سالن های تاریک باز است؟ گاهی اوقات ما هنرمندان احساسی صحبت میکنیم و می گوییم چرا درب سالن ها باز نمی شود درحالیکه این تئاتری که قرار است زیان بدهدو جان مخاطب و همکاران ما را به خطر بیاندازد، دربش بسته شود خیلی به صرفه تر و شریف تر است.

 اگر واقعا فکر جدی وجود دارد و مسئولان اعتقاد به بازگشایی سالن های سینما و تئاتر دارند باید حمایت جدی در این زمینه صورت بگیرد. نه اینکه گروه ها بروند پول سالن خصوصی بدهند نتوانند پول آن را تأمین کنند ، پنجاه درصد بیشتر نمی توانندسالن پر کنند و مخاطب هم اعتماد ندارد که بخواهد به سالن ها بروند و سالن ها هم از همه لحاظ ایمن نباشند به این شکل اصلا تصمیم درستی نیست که سالن ها باز باشند. اینکه ما منتظر اطلاعیه ستاد کرونا هم باشیم تا چه کاری انجام دهیم باز هم تصمیم درستی نیست.

خود ما به عنوان مسئول تئاتر باید خطرها را تشخیص دهیم و به دولت ابلاغ کنیم، اینجا دو نکته وجود دارد وقتی هنرمند تئاتر منزل باشد دوست دارد خلق اثر کند اما در این شرایط نمی تواند و یک مسئله است اما وقتی می آید و در سالن خالی اجرا می رود آسیب روانی و زیان آن چند برابر است، وقتی خسارت هنری و روحی و مالی می بیند برگشت این هنرمند خیلی سختتربه تئاتر می شود ما نباید دلخوش به اجرای چند کار در تهران باشیم باید دلمان به این خوش باشد که آیا آن نمایش هنرمند را از هر لحظه راضی نگه داشته یا نه وگرنه که همه چیز یک شو صرف بیشتر نیست!

* چطور شد که مخاطب تئاتر ریزش کرد

و در نهایت مصطفی کوشکی مدیر یک تماشاخانه دیگر تئاتر به نام مستقل نیز در این زمینه حرف ها و ناگفته های زیادی برای گفتن دارد. کوشکی در این زمینه به خبرنگار فارس می گوید: قبل از اینکه سالن ها بازگشایی شود و دستورالعمل ها ابلاغ شود، پیش بینی هایی بود که احتمالا از سینما و تئاتر استقبال خوبی می شوداما این اتفاق نیافتاد.

این انتظار می رفت که این ماجرا برای سالن های تئاتر و سینما هم اتفاق بیافتد و ما هم خارج از بحث های اینکه چقدر ماجرای حمایت یا بحث های اقتصادی و مالی اهمیت دارد یا خیر، بسیار برای خودمان مهم بود که چراغ تئاتر روشن شود ، در نهایت گروه هایی که نیاز به پروداکشن بزرگتر و سرمایه و حمایت  دولت داشتند، هم با مرکز مذاکراتی برای دریافت حمایت برای بخش پنجاه درصدی سالن کردند و مرکز هم نتوانست به این دوستان کمک کند در نتیجه اجراهایشان لغو شد، از سویی هم شروع به مصاحبه ها و گفت وگوهایی کردند که در آنها اسمی از انگیزه لغو نمایش نیاوردند و موضوع را به سمت سلامت بازیگران بردند. این زنگ خطر را برای تئاتر در این شرایط نواخت.

خود تماشاگر تئاتر هم در این زمینه احساس خطر کرد چرا که خیلی ها با انتشار اخباری دم از ترس از ورود به سالن های تئاتر را زدند. همه حرف هایم منظور این نیست که سلامت مردم و گروه ها اهمیت ندارد اما این را می گویم که درصد بالایی از مردم وقتی سرکارهایشان حاضر شده اند و هنرمندان هم در این زمینه به محل کارهایشان می روند و نیاز به اعتماد مردم دارند.

من تلاش کردم چراغ تئاتر مستقل خاموش نشود و به نظرم چراغ تئاترها مخصوصا کارهای دولتی نباید خاموش شود.

انتهای پیام/